Κινητικό παιχνίδι Αναγνώρισης και Διάταξης Αριθμών: από τη συνάδελφο Γεωργία Μουντζούρη

Η συνάδελφος Γεωργία Μουντζούρη έστειλε την ακόλουθη εξαιρετική πρόταση ενός συνόλου κινητικών δραστηριοτήτων αναγνώρισης και διάταξης αριθμών από το 1 έως το 20.

Γεωργία μου, σ'ευχαριστώ πολύ.

ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ 

ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΑΡΙΘΜΩΝ

Η περιγραφόμενη δραστηριότητα, εντάσσεται στη μαθησιακή περιοχή των Μαθηματικών και συγκεκριμένα στη θεματική ενότητα «Αριθμοί και Πράξεις» (Νέο ΑΠΣ Νηπιαγωγείου, 2011). Σχεδιάσθηκε και υλοποιήθηκε για να εξυπηρετήσει το στόχο της αναγνώρισης αλλά και της διάταξης αριθμητικών ψηφίων (1 έως 20).

ΥΛΙΚΑ

Αριθμητικές πλάκες μεγάλου μεγέθους από αφρώδες υλικό.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

1. Αρχικά, ένα παιδί απλώνει τις αριθμοπλάκες στη Γωνιά της Συζήτησης. Ζητάμε από τα νήπια να εικάσουν τι θα κάνουμε με αυτές, πώς μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε (ενδεικτικά κάποιες απαντήσεις που δόθηκαν στο ερώτημα είναι: «έχουν αριθμούς επάνω», «θα μετρήσουμε τους αριθμούς», «είναι μπερδεμένα και θα τα ξεμπερδέψουμε», «θα βάλουμε τα ίδια χρώματα μαζί» κτλ). Οι απόψεις των παιδιών εμπλουτίζουν τη διαδικασία, καθώς αργότερα, θα χρησιμοποιηθούν στο παιχνίδι.

2. Εξηγούμε με απλό τρόπο το στόχο της δραστηριότητας: «Μαζευτήκαμε για να παίξουμε ένα αστείο παιχνίδι. Πριν όμως ξεκινήσουμε, πρέπει να ξεμπερδέψετε τους αριθμούς βάζοντάς τους στη σειρά…». Ζητάμε να εντοπισθεί ο μικρότερος αριθμός και να τοποθετηθεί πρώτος (μελλοντικά μπορούμε να ξεκινήσουμε τη δράση από τον μεγαλύτερο αριθμό ή εναλλακτικά να τοποθετήσουμε πρώτα έναν οποιοδήποτε αριθμό και τα παιδιά να ενώσουν τους προηγούμενους και επόμενους αριθμούς από αυτόν).

3. Αφού τοποθετηθεί η πρώτη αριθμοπλάκα, ρωτάμε τα παιδιά τι νομίζουν ότι θα κάνουμε στη συνέχεια. Προσπαθούμε -όπου είναι δυνατόν- να εκμαιεύουμε τους κανόνες/τις οδηγίες του παιχνιδιού από τα ίδια τα παιδιά. Τα νήπια καθώς παρατηρούν τους σκορπισμένους αριθμούς είναι σε θέση να κατανοήσουν ότι ουσιαστικά, ζητείται να τους διατάξουν. Έτσι, εντοπίζουν και «κουμπώνουν» κάθε μία αριθμοπλάκα με την προηγούμενή της, όπως φαίνεται παρακάτω στις φωτογραφίες. Αφήνουμε τα παιδιά ελεύθερα να διατάξουν τους αριθμούς όπως επιθυμούν, χωρίς δηλαδή να θεωρείται ως ο μόνος σωστός τρόπος, η τοποθέτησή τους ο ένας δίπλα/ή κάτω από τον άλλον. Σημειώνεται, ότι κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς αναπτύχθηκαν αντίστοιχες δραστηριότητες στις Γωνιές της Συζήτησης, των Μαθηματικών αλλά και την αυλή και τα παιδιά ήταν αρκετά εξοικειωμένα με την αρίθμηση σε μη ευθύγραμμους σχηματισμούς (λ.χ. διαγώνιους, κυκλικούς, τυχαίους, σχηματισμούς σε 2 ή 3 σειρές κτλ.).

 

4. Μόλις διαταχθούν όλοι οι αριθμοί, καλούμε τα παιδιά να τους «διαβάσουν». Ποιος είναι ο μεγαλύτερος και ποιος ο μικρότερος; Ποιος είναι πριν το 9 και μετά το 14; Φροντίζουμε σε κάθε περίπτωση να εκμεταλλευτούμε τις προηγούμενες εκφρασμένες απόψεις τους και να θέσουμε σχετικές ερωτήσεις, όπως «Ποιοι και πόσοι αριθμοί βρίσκονται σε μπλε τετράγωνο;», «Ποιοι και πόσοι είναι γραμμένοι με κόκκινο χρώμα;» κτλ.

5. Στο τελευταίο και πιο χιουμοριστικό στάδιο της δραστηριότητας, τα παιδιά εκτελούν διάφορα αστεία παραγγέλματα όπως:

-«τοποθέτησε το δεξί σου πόδι στο 15, το αριστερό πόδι στο 13, το αριστερό σου χέρι στο 11 και το δεξί χέρι στο 16»,

-«βάλε τα πόδια σου στον αριθμό 6 και τα χέρια σου στον αριθμό 2»,

-«τοποθέτησε το αριστερό σου χέρι στον αριθμό που είναι πριν το 6, το δεξί σ’ αυτόν που είναι μετά το 10, το αριστερό σου πόδι στον αριθμό που είναι πριν το 9 και το δεξί σε εκείνον που είναι μετά το 10»,

-«τοποθέτησε το δεξί σου πόδι στον μεγαλύτερο αριθμό, το αριστερό στο 15, το αριστερό σου χέρι στο 16 και το δεξί στον αριθμό που προκύπτει αν προσθέσεις στο 16 τρεις αριθμούς ακόμα» κτλ. 

Στα πλαίσια της διαφοροποιημένης διδασκαλίας φροντίζουμε ώστε, τα παραγγέλματα να έχουν διαφορετικό επίπεδα δυσκολίας, ανάλογα με τις δυνατότητες κάθε παιδιού.

6. Αν θέλουμε να αυξήσουμε τον βαθμό δυσκολίας/διασκέδασης του παιχνιδιού, προτείνουμε να παίξουμε το παιχνίδι σε δυάδες. 

Τα παραγγέλματα, αρχικά, είναι ίδια και για τα δύο παιδιά:

-«τοποθετήστε το δεξί σας χέρι στον αριθμό 12 και το αριστερό στον αριθμό 11, το δεξί σας πόδι στον αριθμό…». Έπειτα, διαφοροποιούμε τις οδηγίες:

-«ο Σ. ας τοποθετήσει το δεξί του χέρι στον αριθμό που είναι 
πριν το 11 και η Ε. σε εκείνον που είναι μετά το 8» κτλ. 

 

Σε μελλοντικές επαναλήψεις του παιχνιδιού 
και εφόσον τα νήπια εξοικειωθούν μ’ αυτό, 
τα παραγγέλματα δίνονται από τα ίδια.

7. Με την ολοκλήρωση της δράσης, καλούμε τα παιδιά να διενεργήσουν τον έλεγχο για την ορθότητα ή μη της διάταξης 
των αριθμών. 
Η ενσωμάτωση ποικίλου υλικού για την ανάπτυξη μιας μαθηματικής δραστηριότητας από μόνη της δεν αρκεί για 
την προσέγγιση των μαθηματικών ιδεών 
(νέο Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου, 2011, σελ. 162). 
Πολύ σημαντική διαδικασία που βοηθά στη συνειδητοποίηση όσων έγιναν, είναι να ζητήσουμε από τα παιδιά να απαντήσουν 
σε απλές ερωτήσεις του τύπου 
«μπορείς να περιγράψεις με δικά σου λόγια 
τι κάναμε στο παιχνίδι αυτό;», 
«αν ερχόταν ένας φίλος σου από τη διπλανή τάξη, 
θα μπορούσες να του εξηγήσεις τους κανόνες του παιχνιδιού
ώστε να το καταλάβει;», 
«θέλει κανείς να προσθέσει κάτι;». 

Η διαδικασία αυτή της μαθηματικής συζήτησης είναι πολύ σημαντική καθώς όπως τονίζει η Τζεκάκη (2010, σελ. 61):

Τα οφέλη που αποκομίζει το παιδί από τη συζήτηση αυτή 
είναι πολλά, δεδομένου ότι η λεκτική διατύπωση 
των σκέψεων από τη μία μεριά βοηθάει την επικοινωνία 
κι άρα το μοίρασμα πολλών ιδεών στην τάξη, 
από την άλλη διαμεσολαβεί στη διαμόρφωση εννοιών, συμμετέχοντας στην ανάπτυξή τους. 
Όταν εκφράζει με λόγια μια ιδέα, μια λύση, μια κατασκευή 
ή δίνει μια εξήγηση αναπαράγει νοερά τη δράση του και 
οργανώνει τη σκέψη του, με αποτέλεσμα να αντιληφθεί 
αυτή την ιδέα, λύση, κατασκευή κλπ. 
σε ένα πιο ουσιαστικό επίπεδο».

Γεωργία Μουντζούρη

4^ο Νηπιαγωγείο Νέας Σμύρνης

Med, Υποψήφια διδάκτορας Π.Τ.Π.Ε. 
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας