Ένα κείμενο του συναδέλφου Κώστα Προμπονά για το Νηπιαγωγείο

Ο συνάδελφος Κώστας Προμπονάς από το Πυργί της Χίου μου έστειλε ένα εξαιρετικό κείμενο που επιχειρεί να διερευνήσει το νέο καθεστώς συνεργασίας με τη Νηπιαγωγό Ειδικής Αγωγής που πολλά νηπιαγωγεία της χώρας διαθέτουν.

Ευχαριστώ πολύ τον συνάδελφο που μου εμπιστεύτηκε το κείμενό του. Ακολουθεί το κείμενο.

Το Ελληνικό Νηπιαγωγείο μπροστά σε μια πολεμική χρονιά: Διδάγματα από το «Βιβλίο του Πολέμου».

Το παρόν άρθρο αρχικά σκιαγραφεί τα δυνατά και αδύνατα σημεία στην Ελληνική εκπαίδευση μικρών παιδιών και πώς ο ιός covid-19 υπονομεύει την  σχολική κουλτούρα στα νηπιαγωγεία. Εν συνεχεία, ο γράφων, μάχιμος Νηπιαγωγός, Προϊστάμενος του Συλλόγου Διδασκόντων από το 1999 στο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Μαστιχοχώρων, αποπειράται να βγει από τον λαβύρινθο μιας ανησυχητικά δυσοίωνης σχολικής χρονιάς χρησιμοποιώντας τα διδάγματα ενός αρχαίου εγχειριδίου στρατηγικής.

Μέχρι την διασάλευση της σχολικής πραγματικότητας με την έλευση της πανδημίας τα Ελληνικά νηπιαγωγεία διακρίνονταν από μια εξαιρετική ποικιλομορφία. Λόγω της έλλειψης  διορισμών το μόνιμο προσωπικό ήταν γηράσκον και η ανανέωση σε μεθόδους και ιδέες δεν έρχονταν τόσο από την σπάνια δυνατότητα επιμόρφωσης όσο από την εισαγωγή έκτακτου εκπαιδευτικού προσωπικού. Οι ενθουσιώδεις αναπληρώτριες, συχνότατα κάτοχοι μεταπτυχιακών διπλωμάτων, αναστάτωναν εποικοδομητικά κάθε χρονιά την σχολική ζωή κομίζοντας τη φρεσκοαποκτημένη γνώση από τα παιδαγωγικά τμήματα. Ένα χαρακτηριστικό τους όμως ήταν η αδυναμία σύνδεσης με την τοπική κοινωνία. Αρκετές δυσανασχετούσαν με την απασχόλησή τους σε νηπιαγωγεία της βαθιάς Ελλάδας και την θεωρούσαν ως προσωρινή προκειμένου την επόμενη χρονιά να εργαστούν σε σχολεία στις πρωτεύουσες Νομών ή κοντά στον τόπο καταγωγής τους. Τα τελευταία χρόνια  συντριπτικά μεγαλύτερος αριθμός αναπληρωτριών είχαν αστική παρά αγροτική καταγωγή και η οικογένειά τους ανήκε στη μεσαία τάξη ώστε να μπορεί να πληρώσει το πανάκριβα πληρωμένο μεταπτυχιακό που θα επέτρεπε την ευνοϊκή κατάταξη στους πίνακες διορισμού.

 Την ίδια χρονική περίοδο το Ελληνικό νηπιαγωγείο διέθετε παρόμοια εξωτική ποικιλομορφία και στα παιδιά. Πολλά νηπιαγωγεία άρχισαν να φιλοξενούν και προνήπια, τα αγροτικά νηπιαγωγεία συνέχισαν να δέχονται παιδιά που δεν είχαν εμπειρία παιδικού σταθμού και άλλαξε η πληθυσμιακή τους σύσταση: Καθώς τα νέα ελληνικά ζευγάρια προτιμούσαν να μεγαλώσει το μοναχοπαίδι τους σε αστικό προάστιο  τα νηπιαγωγεία της ελληνικής περιφέρειας κλήθηκαν να διαχειριστούν την ενσωμάτωση μεγάλου όγκου παιδιών από αλλοδαπούς, εργάτες στον πρωτογενή τομέα. Σε πλείστες περιπτώσεις, ο Σύλλογος Διδασκόντων δεν σταμάτησε να αντιμετωπίζει έναν κυκεώνα ζητημάτων. Η διαρροή της μεσαίας τάξης στο άστυ άφησε ανυπεράσπιστους τους Συλλόγους γονέων, οι  επικλήσεις έμφοβων φτωχοποιημένων γονέων για ασφάλεια των νηπίων ήταν μια συνεχής επωδός-στη Χίο η Δημοτική Αρχή αφαίρεσε όλες σχεδόν τις παιδικές χαρές- και οι Νηπιαγωγοί αμύνθηκαν με ένα εσωστρεφές σχολικό πρόγραμμα. Για ακόμα μια φορά το Ελληνικό Νηπιαγωγείο κύλισε στην τυπική εκπαίδευση του άκρατου βερμπαλισμού. Η αργή διολίσθηση στον δασκαλοκεντρισμό και την απομάκρυνση από τον παιγνιώδη τρόπο μάθησης είχε ξεκινήσει από την αναγγελθείσα αξιολόγηση γύρω στο 2013-14 όπου έμφοβοι από τα επερχόμενα δεινά υπάλληλοι του Υπουργείου Παιδείας άφηναν τα σχολειά στην τύχη τους μαζεύοντας χαρτιά αδρά πληρωμένων σεμιναρίων και άσχετων μεταπτυχιακών «για να μην είμαστε στο 15% που προγραμματικά θα κηρύσσονταν ως «ανεπαρκείς».

Εντωμεταξύ συνεχιζόταν η Ελληνική εκπαιδευτική ιδιορρυθμία ο/η κάθε  Σχολικός Σύμβουλος να έχει  προσωπoπαγή  ατζέντα προτεραιοτήτων για την οποία πίεζε τα σχολεία αρμοδιότητάς του/της, χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες. Συνήθως αυτή η ατζέντα προέκυπτε από την εξειδίκευση του μεταπτυχιακού που διέθεταν: Ο Σχολικός Σύμβουλος με  μεταπτυχιακό σε ξένο πανεπιστήμιο στην κλινική ψυχολογία συμβούλευε για την μείωση  επιθετικών  συμπεριφορών εξαντλητικούς διαλόγους ανάμεσα στον θύτη και το θύμα, ανέφικτους να πραγματοποιηθούν σε πολυπληθή τμήματα νηπίων, ο Σύμβουλος με μεταπτυχιακό στην αξιολόγηση όμνυε στην αναγκαιότητα ογκωδών portfolio με εκτενείς απομαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις νηπίων, όλοι τους όμως διέθεταν ένα κοινό γνώρισμα που αναδυόταν στη δημόσια διαβούλευση: Την απιστία για τον επαγγελματισμό του έλληνα εκπαιδευτικού, την βαθιά αλλεργία στην πιθανότητα να είναι αποτελεσματικός ένας σύλλογος διδασκόντων χωρίς την εξ ύψους, άνωθεν, παρέμβαση. Ανήκει όμως στη σφαίρα της αυτοκριτικής των δασκάλων μικρών παιδιών πώς οι ελάχιστες περιπτώσεις δεσποτισμού κάποιων Προϊσταμένων και η αδιαφορία τους για την δημοκρατική Αρχή της πλειοψηφίας-εξαιρουμένης της πιθανότητας μιας παράνομης απόφασης- επέτρεψαν σε Σχολικούς Συμβούλους να ισχυρίζονται στα ιντερνετικά κοινωνικά δίκτυα ότι «αν αφήσουμε τα Σχολεία χωρίς εμάς αυτοί θα σκοτωθούν μεταξύ τους». Σε κάθε περίπτωση πάντως, το καταφύγιο στον δευτεροβάθμιο δικαστή που αντιπροσωπεύει ο Διευθυντής Α/θμιας Εκπ/σης και ο Σχολικός Σύμβουλος το δικαιούται κάθε αδικημένος γονέας ή δάσκαλος όπως το ζήτησε και ο Πρώσος μυλωνάς λέγοντας το περίφημο «υπάρχουν δικαστές στο Βερολίνο».

   Κάτι που διαφεύγει μονίμως από το στόχαστρο των στελεχών εκπαίδευσης, από τον/την Σχολικό Σύμβουλο μέχρι και τον Πρόεδρο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής είναι ότι μολονότι έχουν γίνει αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις στο Ελληνικό Νηπιαγωγείο και αλλαγές αναλυτικών προγραμμάτων εντούτοις ουδέποτε έχει υπάρξει αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους. Γενικά στο Ελληνικό Νηπιαγωγείο έχει συμβεί μια αλλαγή παραδείγματος με την έμφαση να έχει μετατοπιστεί: Από την ευεργετική επίδραση του παιχνιδιού στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού-γιατί όχι και στη σωματική, δεδομένου του ρεκόρ παιδικής παχυσαρκίας μαζί με Κύπρο- περάσαμε προς ένα νηπιαγωγείο οιονεί σχολείο τυπικής εκπαίδευσης. Γυμναστική, μουσική παιδεία,  κουκλοθέατρο, σύντομες εκδρομές στη φύση -όπου υπάρχει η δυνατότητα, έχουν περιοριστεί και αντικατασταθεί από ακαδημαϊκά προγράμματα με τα νήπια να διάγουν καθιστικό βίο. Άραγε αυτά τα παιδιά, θα έχουν αποφασιστικό πλεονέκτημα αύριο, όταν τελειώνουν το Δημοτικό; Θα είναι καλύτερα στην αναγνωστική ικανότητα και στα Μαθηματικά από τα παιδιά που έπαιζαν περισσότερο; Οι έρευνες απαντούν απερίφραστα, όχι! Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ενώ τα αυστηρά σχολικά προγράμματα από μικρή ηλικία συχνά επιδρούν θετικά στη σχολική επίδοση  στις πρώτες τάξεις, η επίδραση αυτή τείνει να εξαφανιστεί όταν τα παιδιά φτάνουν στην τελευταία τάξη του Δημοτικού. Αν το Ελληνικό Νηπιαγωγείο ισορροπήσει σε αναπτυξιακά κατάλληλους μαθησιακούς στόχους, που θα προσφέρονται με παιχνίδι, αυτή η καθυστέρηση θα έχει θετικά μόνο κοινωνικά αποτελέσματα και μακροπρόθεσμα ευεργετικό αντίκτυπο στην καλή σχολική επίδοση. Λόγου χάρη, ερευνητές στη Δανία διαπίστωσαν πώς, όταν η έναρξη της τυπικής μάθησης ξεκινά στο Δημοτικό και όχι στο Νηπιαγωγείο, μειώνεται δραστικά η πιθανότητα ενός μαθητή να συγκαταλεχθεί στην κατηγορία των παιδιών με ελλειμματική προσοχή και  υπερκινητικότητα. Είναι ακριβώς η κατηγορία που αποδίδεται, ελαφρά τη καρδία, σε πλείστα παιδιά του Ελληνικού Νηπιαγωγείου και Δημοτικού τα πρόσφατα χρόνια…

Τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στα Ελληνικά νηπιαγωγεία ώστε να αποφασιστεί επειγόντως να μπουν σε εκατοντάδες τάξεις δασκάλες/οι ειδικής αγωγής; Aυτό που παρατηρήθηκε ήταν ένα τεράστιο χάσμα δεξιοτήτων ανάμεσα στα νήπια. Υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στις ικανότητες ακριβώς επειδή στο Ελληνικό Νηπιαγωγείο πιέζονταν τα παιδιά να ξεκινούν νωρίς την τυπική μετωπική διδασκαλία. Το αποτέλεσμα ήταν η απογοήτευση και η χαμηλή ακαδημαϊκή αυτοαντίληψη των λιγότερο ικανών παιδιών, που επέρχεται όταν οι εργασίες που τους ζητούνται είναι ιδιαίτερα δύσκολες για το στάδιο στο οποίο βρίσκονται. Συχνά, αυτά τα παιδιά είναι αναπτυξιακά πιο πίσω από τους συμμαθητές του καθώς έχουν γεννηθεί αργότερα μέσα στην ίδια χρονιά.

Η Lucy Crehan, στο βιβλίο της «Φυτώρια Ευφυΐας» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2019) χρησιμοποίησε την παραβολή του σπορέα για να ερμηνεύσει την παράδοξη επιτυχία της Φιλανδίας που έχει τον υψηλότερο δείχτη αλφαβητισμού παγκοσμίως αλλά επιμένει να προσφέρει στα νήπια τη δυνατότητα να απολαμβάνουν την παιδική τους ηλικία. «Όπως το να ρίχνεις σπόρους μέσα στις πέτρες, έτσι και το να μαθαίνεις στα παιδιά να διαβάζουν όταν είναι τεσσάρων ετών μπορεί να φαίνεται παραγωγικό, όμως απαιτεί περισσότερη προσπάθεια και ενέργεια απ’ ό,τι αν περιμένεις μέχρι να έχουν αναπτυχθεί πλήρως οι δεξιότητες που απαιτούνται για την ανάγνωση». Η άκαιρη έμφαση στην τυπική εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια από το Ελληνικό Νηπιαγωγείο ερμηνεύει ανεκδοτολογικές παρατηρήσεις  ότι έχουμε απολέσει μια ολόκληρη γενιά αναγνωστών. Τα παιδιά, όπως επισημαίνουν ερευνητές όπως ο D. Whitebread του πανεπιστημίου Καίμπριτζ, γίνονται καλά σε ότι εξασκούν. Κάποια, αρχίζοντας να μαθαίνουν νωρίτερα ανάγνωση αναπτύσσουν λιγότερο θετική συμπεριφορά απέναντι στη μάθηση. Παιδιά που ανέπτυξαν αποστροφή για τα βιβλία συχνά πιέστηκαν να μάθουν να διαβάζουν προτού να είναι έτοιμα.

Την προηγούμενη σχολική χρονιά το Ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης μικρών παιδιών ταρακουνήθηκε από την έλευση του ιού covid-19. Σε πλείστα νηπιαγωγεία οι νηπιαγωγοί είχαμε αποδυθεί σε αγώνα δρόμου να στήσουμε δομές τηλεκπαίδευσης εκ του μηδενός. Τον Ιούνιο τα σχολεία άνοιξαν αλλά από τον Σεπτέμβριο οι διαβόητες αρχές κοινωνικής αποστασιοποίησης έρχονται να υπονομεύσουν το πιο σημαντικό επίτευγμα του Ελληνικού Νηπιαγωγείου, τα πρώτα σταθερά βήματα ευχάριστης μάθησης, την κοινωνικοποίηση, με αυξανόμενη αυτοπεποίθηση εντός της ελληνικής σχολικής κουλτούρας. Είναι μια κουλτούρα που θαυμάζω και εκτιμώ. Καθώς τα ελληνικά σχολειά μικρών παιδιών κατέληξαν να είναι προνομιούχες θέσεις γυναικείας εργασίας βλέπαμε να ανθίζει η θηλυκή αξία της αλληλεγγύης, η σωματική οικειότητα μέσω της αγκαλιάς με την οποία οι ελληνίδες νηπιαγωγοί παρηγορούν όσα παιδιά έχουν άγχος αποχωρισμού, η αναφορά «στα παιδιά τους». Πρόκειται για έναν ολόκληρο πολιτισμό προς ανθρωπολογική εξερεύνηση. Οι συνέπειες που θα έχει η πανδημία σε αυτό τον πολιτισμό μένουν ανεξερεύνητες. Ευτυχώς όμως φέτος το καλοκαίρι φάνηκε μια αναλαμπή. Ήταν ο μόνιμος διορισμός χιλιάδων δασκάλων και νηπιαγωγών ειδικής αγωγής. «Πολλών ραγεισών ελπίδων μιάς τυχών»( Έχοντας ραγιστεί πολλές ελπίδες μου, εκπληρώθηκε μία.) λέει ο τραγικός Αισχύλος.

Θα είναι ένα απολύτως νέο σύστημα. Η εισαγωγή νηπιαγωγών ειδικής αγωγής είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα αλλά δούλευαν με το καθεστώς της έκτακτης αναπληρώτριας/τη. Η πιθανότητα να έχει ένα νηπιαγωγείο στο παρελθόν αυτή την ιδιαιτέρως εμπλουτιστική δυνατότητα-«Οὐαὶ αὐτῷ τῷ ἑνί» ( αλίμονο στον ένα, που μένει απομονωμένος)» έλεγε ο Σοφός Σολομώντας-εξαρτιόταν από πολλούς παράγοντες. Το Νηπιαγωγείο στο οποίο υπηρετώ είχε την αγαθή τύχη να φιλοξενεί, επί σειρά ετών μέχρι σήμερα, νηπιαγωγό ειδικής αγωγής. Βολιδοσκοπώντας στις αρχές του σχολικού έτους την παιδαγωγική τακτική κάθε δασκάλας, είχα την ευκαιρία, σταδιακά, να διερευνήσω την σταδιακή αλλαγή της εκπαιδευτικής πολιτικής που αφορά τα παιδιά που δυσκολεύονται. Η διδασκαλία των μαθητών με ειδικές ανάγκες παλιότερα γινόταν κατά κανόνα σε χωριστές τάξεις, τώρα όμως δίνεται πολύ μεγάλη σημασία στο ζήτημα του αποκλεισμού. Η συνεργασία των μόνιμων εκπαιδευτικών ποίκιλε ανάλογα με τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά, την «χημεία», κατά την λαϊκή έκφραση, που αναπτυσσόταν με την αναπληρώτρια νηπιαγωγό ειδικής αγωγής, αλλά προφανώς στο μέλλον αυτή η σχέση πρέπει να ρυθμιστεί λεπτομερώς με τον εσωτερικό κανονισμό κάθε νηπιαγωγείου. Τα τελευταία χρόνια, με την έμφαση σε ακαδημαϊκά προγράμματα τυπικής εκπαίδευσης, η χωριστή διδασκαλία έκανε ευκολότερη τη δουλειά για κάποιους μόνιμους δασκάλους/ες καθώς θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να διαχειρίζονται άνετα τη μικρότερη κλίμακα αναγκών μέσα στην ίδια τάξη.

 Στόχος όμως κάθε σχολείου, προσανατολισμένου στον Ευρωπαϊκό πυρήνα αξιών, πρέπει να είναι να συμπεριλάβει όλους τους μαθητές χωρίς να αποκλείσει κανέναν. Είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε, επιτέλους διορισμένη μόνιμα, την εξειδικευμένη εκπαιδευτικό μικρών παιδιών. Αλλά ο συνδυασμός της Εμπεριεκτικής Αρχής με τους καινότροπους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης θα απαιτήσουν ευελιξία και αρκετή διαβούλευση από τον σύλλογο διδασκόντων. Επαρκής και αναγκαία συνθήκη, την οποία κάποια τυχερά νηπιαγωγεία  καλύπτουν, είναι  παραπάνω από μια αίθουσες διδασκαλίας. Τις πρώτες ώρες ελεύθερων δραστηριοτήτων ας κινητοποιήσουμε την πολύτιμη εφεδρεία του νέου μόνιμου προσωπικού ειδικής αγωγής ώστε να εργαστούν με μικρές ομάδες προνηπίων. Άλλωστε, πρόσφατα, η ηλικιακή διαίρεση έχει προταθεί από την κυβέρνηση ως μέτρο  για τα χωριστά διαλλείματα και είναι το πιο εύλογο κριτήριο για επιλογή στις ελεύθερες ώρες που πραγματοποιείται διδασκαλία σε μικρές ομάδες.  Αυτό θα επιτρέψει να επιτευχθεί και η πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση που επιζητά το εκπαιδευτικό σώμα σταθερά, εδώ και χρόνια! Δεν υπάρχει σήμερα κανένα επιστημονικό επιχείρημα ή πολύ χειρότερα κυνική απαίτηση η μονιμοποιημένη πια Νηπιαγωγός ειδικής αγωγής να έχει επικοινωνία «μόνο με τα ένα-δύο νήπιά της», πολύ περισσότερο όταν ακόμα δεν έχουν διαγνωστεί επίσημα από κρατικό φορέα ως υποκείμενα ειδικής αγωγής.           Ως συνέπεια, η εξειδικευμένη Νηπιαγωγός, διατηρεί την επιστημονική αυτοτέλειά της και είναι υποχρεωμένη να συναινεί στις δημοκρατικές αποφάσεις του Συλλόγου διδασκόντων. Προσωπικά, όλες τις χρονιές συνεργάστηκα ικανοποιητικά με τις καλοπροαίρετες βοηθούς  μάθησης όσων παιδιών είχαν δυσκολίες. Ένας μόνιμος προβληματισμός τους που δείχνει πόσο σοβαροί επαγγελματίες ήταν η καθυστέρηση που παρατηρούσαν στον εντοπισμό όσων παιδιών θέλουν εντατική ειδική στήριξη ώστε να την λάβουν εγκαίρως.

Η εκπαίδευση μικρών παιδιών, προνηπίων και νηπίων, φέτος θα είναι δύσκολη υπόθεση. Γι’ αυτό ο Σύλλογος Διδασκόντων οφείλει να καταστρώσει ένα σχέδιο. Το δεύτερο μέρος του άρθρου θα προσπαθήσει να συμβάλλει εποικοδομητικά φωτίζοντας πλευρές αυτού του σχεδίου σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την εκπαίδευση.

Το βιβλίο του Πολέμου του αρχαίου Συγγραφέα Σουν Τζου ήταν από τις πρώτες προσπάθειες της ανθρώπινης δημιουργικότητας να σχεδιάσει. «Πατήρ πάντων ο πόλεμος», έλεγε ο Ηράκλειτος και εκεί βρίσκονται οι απαρχές του σχεδιασμού. Αργότερα, εμφανίστηκαν σχέδια και στην Οικονομία και τις Επιστήμες και πολύ αργότερα στην εκπαίδευση-ας μην ξεχνάμε και τα σχέδια δράσης του Αμερικάνου παιδαγωγού Τζον Ντιούι που μάθαμε στην Ιστορία της Εκπαίδευσης. Τα σχολειά που θα χάσουν θα έχουν ξοδέψει πολύ λίγο χρόνο στον προγραμματισμό της μάχης. Η προετοιμασία και οι υπολογισμοί είναι ο βέβαιος δρόμος προς τη νίκη. Η αμέλεια εξασφαλίζει την ήττα. Όποιος Σύλλογος Διδασκόντων  προσέξει πολύ αυτό το σημείο θα είναι ο νικητής.

Εξωτερικά, οι συμβουλές του Γερο-Δασκάλου Σουν Τζου φαίνονται απλές, ακόμα και προφανείς, όμως φυσικά στη ζωή τίποτα δεν είναι απλό. Συχνά επαναλαμβάνει κάτι πού έχει ήδη πει αλλά δεν πρόκειται για γεροντική μωρία όσο για δασκαλική εμμονή στην εμπέδωση: O Δάσκαλος θέλει να βεβαιωθεί ότι έχει γίνει απόλυτα κατανοητός. Όλοι οι έμπειροι δάσκαλοι γνωρίζουμε πόσο δίκιο έχει ο κορυφαίος σκηνοθέτης Bob Wilson που δηλώνει: «Μη φοβάσαι να επαναλαμβάνεσαι. Κάθε φορά είναι διαφορετική.» Και κάθε σχολική χρονιά…

Αν ακολουθήσουμε το συγκεκριμένο θεωρητικό νήμα, η άμυνα ενός Συλλόγου διδασκόντων μικρών παιδιών την περίοδο του covid-19, θα βασιστεί σε τέσσερα στοιχεία. Αυτά είναι: 1) ο ηθικός νόμος που ενώνει τους εκπαιδευτικούς του Συλλόγου Διδασκόντων με την επικεφαλής προϊσταμένη.2) Ο καιρός του κορονοϊού, ο χρόνος δηλαδή που ο ιός θα ενσκήψει σε κάθε σχολείο. 3) Το πεδίο μαχόμενης διδασκαλίας, η διαμόρφωσή και η χρήση των ανοιχτών  χώρων και των αιθουσών διδασκαλίας. 4)Η ηγεσία, που διαπνέεται από ειλικρίνεια, συμπόνια, θάρρος και αυστηρότητα.

Στην πολεμική αυτή χρονιά το εκπαιδευτικό στράτευμα κινδυνεύει από επαγγελματική εξουθένωση. Η νίκη θα αργοπορήσει, τα όπλα στομώνουν κάποτε και οι μαχήτριες/ες οφείλουν να καταστρώσουν σχέδιο ώστε να προλάβουν να μην καταπονηθούν, να μην  αποθαρρυνθούν. Ο έξυπνος πολεμιστής στο πεδίο της μάχης περιμένει τον εχθρό, πανέτοιμος. Οι μωροί, «ούργιοι» όπως λένε εδώ στη Χίο, καταφθάνουν εξουθενωμένοι στο πεδίο της μάχης. Δεν χρειάζεται φέτος να αφυδατωθούν κάποιοι συνάδελφοι κάνοντας τόσα ιδιαίτερα όπως τις προηγούμενες χρονιές. Ούτε ο γράφων να το παρακάνει με το κολύμπι. Όπως λέω και στον συνταξιούχο γείτονα  που φοβάται, «φέτος δεν επείγει να βγάλεις δύο τόνους λάδι και να σου βγει το λάδι». Ο υπερβολικός σωματικός μόχθος, η καταπόνηση της φωνής, η υπερκόπωση είναι κακός εταίρος στη μάχη με τον κορωνοιό. Ακόμα και οι δυνατές φωνές, όπως έχει δείξει  έρευνα με μέλη χορωδιών, επάγουν κακουχία στους βλεννογόνους που αφήνονται απροστάτευτοι στους ιούς του αναπνευστικού. Είμαστε και εμείς οι εκπαιδευτικοί επαγγελματίες φωνής!

 Τι είναι καλύτερο για το Σχολείο αυτή την πολεμική χρονιά;  Η βιασύνη ή η σύνεση; «Η ταχύτητα είναι μερικές φορές βιασύνη, η αργοπορία είναι πάντα ανοησία» γράφει το Βιβλίο του Πολέμου. Μόνο με ακαριαίους κατάλληλους ελιγμούς, «τις σημαίες και τα σήματα» του Κινέζου Πολέμαρχου, ο εκπαιδευτικός στρατός θα μπορέσει να αντέξει τη φετινή πολεμική χρονιά μένοντας αλώβητος. Η κατανόηση από τον Σύλλογο Διδασκόντων πού είναι δυνατό και πού αδύνατο το Σχολείο μας εξασφαλίζει την μέγιστη απόδοση του εκπαιδευτικού προσωπικού, σαν μια πέτρα που χτυπάει ένα αυγό.

Ο καλός Σύλλογος Διδασκόντων αποσκοπεί στη συνδυασμένη δράση και δε ζητάει «τον ουρανό με τ΄ άστρα», μεμονωμένα από τις γυναίκες και τους άνδρες του. Γιατί η δύναμή του λογαριάζεται ως σύνολο με το να χρησιμοποιεί συνδυασμένα την ενέργεια των συναδέλφων. Δεν μιμείται μεθόδους νίκης αλλά  διαμορφώνει τις μεθόδους του σύμφωνα με την ποικιλία των συνθηκών, κινείται ανάλογα με τα παιδιά που αντιμετωπίζει. Άλλα τα προβλήματα του  Σχολείου με παιδιά δικηγόρων και γιατρών στην πρωτεύουσα και άλλα στην αγροτική ύπαιθρο με παιδιά αλλοδαπών εργατών γης.

Όλα φέτος θα εξαρτηθούν από την πειθαρχία και την ικανότητα που θα επιδείξει ο Σύλλογος Διδασκόντων. Ο Σύλλογος οφείλει να θέσει τις προτεραιότητες. Κάποια φέτος θα είναι δευτερεύουσας σημασίας. «Αν προστάζεις τους άνδρες σου, γράφει το Βιβλίο του Πολέμου, να μεταφέρουν τα εφόδια και να βαδίσουν πολλά μίλια χωρίς στάση, καλύπτοντας τη διπλάσια από τη συνηθισμένη απόσταση στο τέλος μόνο ένας στους δέκα θα φτάσει στον προορισμό σας»

Πώς θα επιβάλλουμε την πειθαρχία στα σημερινά παιδιά-βασιλιάδες αναρωτήθηκε πρόσφατα ο συμπατριώτης μου Ναξιώτης  συγγραφέας Νίκος Σαλτερής;  Όπως γνωρίζουμε οι ηθικές θεωρίες των μικρών παιδιών αλλάζουν όταν προσέρχονται στη σχολική κουλτούρα και την τυπική εκπαίδευση. Αν και κάποιοι μπορεί να φαντάζονται τον θεσμικό χώρο του Δημόσιου νηπιαγωγείου ως συνέχεια μιας ενίοτε δυσλειτουργικής Ελληνικής οικογένειας, στην πραγματικότητα  πολλά εξαιρετικά νηπιαγωγεία στις Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην δική μας εφαρμόζουν την Αρχή του Κινέζου Λόγιου που προτείνει «συνέπεια στην επιβολή ισότιμων κυρώσεων όσο και ανταμοιβής προς όλους». Η ισονομία και ισοπολιτεία- ας μη ξεχνάμε το δώρο της Αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας στον Δυτικό Πολιτισμό,  εξασφαλίζει  μια  σχολική τάξη με αυτοπειθαρχία. Η εμπιστοσύνη γεννιέται όταν αντιμετωπίζουμε μαθητές και μέλη του Συλλόγου Διδασκόντων με αυτοπειθαρχία και σεβασμό. Η σταθερή διοίκηση εμπνέει υπακοή, η ασταθής εμπνέει απειθαρχία. Η Προϊσταμένη που εμπιστεύεται τη δύναμη και τη συναίνεση των συναδέλφων νηπιαγωγών εμπνέει αμοιβαία εμπιστοσύνη. Η τέχνη του να διατάζεις δεν είναι να διορθώνεις μικρά λάθη και να παρασύρεσαι από ασήμαντες διενέξεις. Ένας Διευθυντής σχολείου χωρίς σθένος, που δίνει ασαφείς διαταγές και αόριστα καθήκοντα δημιουργεί αταξία και χάος.

 Είναι πράγματι συγκλονιστικό να διευθύνεις επαγγελματίες, επιστήμονες, νεώτερους μεν αλλά συχνά με ανώτερες σπουδές από τις δικές σου, γνωρίζοντας όμως αυτούς τους/τις εκπαιδευτικούς και τα ταλέντα τους θα τους εμπιστεύεσαι όλο και περισσότερο. Γιατί, όπως μου το έθεσε σε προσωπική επικοινωνία μια αναπληρώτρια νηπιαγωγός, «θα ήθελα πριν φύγω από αυτό το σχολείο στον Χιώτικο Νότο να αφήσω την κληρονομιά μου, το στίγμα μου στη μάθηση των μικρών παιδιών».

  Θα έλθει  κατά τη διάρκεια της φετινής δύσκολης  χρονιάς πάμπολλες  φορές ο καιρός που όσες/οι προΐστανται  θα πρέπει να γίνουν διάκονοι. Τα σχολειά τους θα προελαύνουν χωρίς οι ίδιες/οι να επιδιώκουν τη δόξα.  Τέτοιοι άνθρωποι - «στολίδια του κράτους, ήρεμοι και λιγομίλητοι, εξασφαλίζοντας τη μυστικότητα,  σταθεροί και δίκαιοι εξασφαλίζοντας την τάξη» όπως περιγράφει ο Σουν Τζου - υποχωρούν στις τεκμηριωμένες απόψεις ακόμα και των ελαχίστων αδελφών μας, γονέων Ρομά ή αλλοδαπών ανειδίκευτων εργατών, χωρίς να φοβούνται ότι υποτιμώνται. Αν ωστόσο ο Διευθυντής είναι επιεικής αλλά χωρίς κύρος, καλόψυχος αλλά ανίκανος να επιβάλλει την τάξη, μαθητές και συνάδελφοι θα είναι σαν κακομαθημένα παιδιά-απόλυτα ανεύθυνοι και τα τελικά αποτελέσματα καταστροφικά.

Όταν τέλειωσα την ανάγνωση του Βιβλίου του Πολέμου, λίγες μέρες πριν ανοίξουν τα σχολεία ανακοίνωσε η Υπουργός Παιδείας  τα μέτρα για το άνοιγμα των Σχολείων. Ήταν ίσως τα πιο αυστηρά στην Ευρώπη. Τα πρώτα σχόλια στα κοινωνικά δίχτυα ήταν  καλαμπουρτζίδικα: «Το μικρό θα πάει με μάσκα του Νέμο και θα γυρίσει με του Σπάϊντερμαν , προϊόν ανταλλαγής με το φιλαράκι του», έγραψε μια νεαρή μητέρα. Αργότερα αρκετά σχόλια εξέπεμπαν ανησυχία προκειμένου για την εφαρμογή τους στα μικρά παιδιά. «Το ότι αντιμετωπίζονται ως ίδια σε όλα τα 4χρονα με τα 17χρονα δείχνει ότι δεν υπάρχει  σοβαρός σχεδιασμός» υποστήριξε εξοργισμένη μια εκπαιδευτικός. «Τα τετράχρονα παιδιά που θα έρθουν για πρώτη φορά στο Νηπιαγωγείο με τα αναμενόμενα προβλήματα προσαρμογής και κλάματα καθώς και τα αδιάγνωστα με τα επιπλέον θέματα που αντιμετωπίζουν θα φοράνε μάσκα;» ήταν ένα σχόλιο, γραμμένο πιθανώς από νηπιαγωγό.

Οι δυσκολίες της νέας πολεμικής χρονιάς, όλες οι δασκάλες/οι μικρών παιδιών το υποψιαζόμαστε,  θα είναι αμείλικτες. Πώς θα διαφύγουμε; Δεν θα δραπετεύσουμε, ούτε θα λιποτακτήσουμε! Και δεν θα κάνουμε τη χάρη σε χαιρέκακους μη-εκπαιδευτικούς που πρότειναν στα ίδια κοινωνικά δίκτυα «να παραιτηθούν ή να πάρουν άδεια άνευ αποδοχών όσοι  ασκούν κριτική στην Υπουργό». Θα παλέψουμε να μείνουμε όρθιες και όρθιοι και να μην διασυρθούμε.

 Για να πάρω θάρρος θυμήθηκα πώς τελειώνει το Βιβλίο του Πολέμου: «Με τον καιρό ο θυμός μπορεί να γίνει χαρά, η δυσαρέσκεια ικανοποίηση, όμως το Βασίλειο αν καταστραφεί δεν ξαναχτίζεται ούτε οι νεκροί ξαναζωντανεύουν. Όταν δεν υπάρχει ανάπαυλα ούτε διέξοδος, είσαι σε θανάσιμη θέση. Σε θανάσιμο έδαφος, διέδωσε στους συντρόφους σου ότι βρίσκεστε σε απελπιστική κατάσταση. Γιατί, όταν είμαστε περικυκλωμένοι, από τη φύση μας γινόμαστε ατρόμητοι, κι όταν βρισκόμαστε σε ακραίο κίνδυνο πολεμάμε σκληρά. Πολεμιστές σε κατάσταση απελπισίας δεν φοβούνται. Χωρίς έξοδο διαφυγής, χωρίς ελπίδα ή βοήθεια, μένουν σταθεροί στο πόστο τους. Εκτελούν τα καθήκοντά τους χωρίς υποδείξεις και χωρίς επιβολή πειθαρχίας. Είναι πιστοί άνευ όρων και προσταγών. «Οι στρατιώτες δεν είναι πλούσιοι, όχι όμως επειδή αντιπαθούν τα πλούτη. Κι αν καίνε τα υπάρχοντά τους και θυσιάζουν τη ζωή τους δεν είναι επειδή δεν αγαπούν τη μακροζωία», γράφει ο Κινέζος αρχαίος φιλόσοφος.

 Αρχαίοι Κινέζοι στρατιώτες και Σύλλογοι διδασκόντων μικρών παιδιών στα Ελληνικά Νηπιαγωγεία θα κάνουν το καθήκον τους και θα δείξουν ηρωικό θάρρος γιατί δεν έχουν έξοδο διαφυγής. Ας αλληλοβοηθηθούμε!

Διδασκαλία "Tandem": μια πρωτοποριακή προσέγγιση στη συνδιδασκαλία - Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΚΕΔΙΣΥ

Στον σύνδεσμο που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε τα πρακτικά του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου "Η εκπαίδευση στον 21ο αιώνα. Θεωρία και Πράξη. Αναζητώντας το ελκυστικό και αποτελεσματικό σχολείο", βασικός φορέας οργάνωσης του οποίου ήταν το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του ΕΚΕΔΙΣΥ.

http://www.ekedisy.gr/praktika-2ou-panelliniou-synedriou/

Στον 1ο τόμο των Πρακτικών 
συμπεριλαμβάνεται άρθρο με τίτλο : 

Διδασκαλία "Tandem": 
μια πρωτοποριακή προσέγγιση στη συνδιδασκαλία
(σελίδα 411)

κοινή συγγραφική προσπάθεια με τις συναδέλφους 
Eisenbach και Αναστασάκη.

Ευχαριστούμε θερμά την επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου και ιδιαιτέρως την κυρία Ευαγγελία Κανταρτζή 
για την ευκαιρία που μας έδωσαν.

Στην ετικέτα ΑΡΘΡΑ του ιστολογίου 
θα βρείτε τις υπόλοιπες σχετικές αναρτήσεις.

Πασχαλίτσες ή αβγά: ποια είναι πιο πολλά: μαθηματικά πασχαλινά παιχνίδια από τη Γεωργία Μουντζούρη

Ακολουθεί άρθρο της Γεωργίας Μουντζούρη με πασχαλινά μαθηματικά παιχνίδια.

Τα υπόλοιπα άρθρα της Γεωργίας θα τα βρείτε ΕΔΩ.

Για το Πάσχα αναλυτικό ευρετήριο αναρτήσεων ΕΔΩ.

Πασχαλίτσες ή αβγά: ποια είναι πιο πολλά;

Τώρα που πλησιάζουν οι γιορτές του Πάσχα και τα παιδιά έχουν κατανοήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τις αριθμητικές έννοιες, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όποιο εποχικό υλικό έχουμε στις τάξεις μας, με στόχο να εξοικειωθούν με την πράξη της πρόσθεσης. Εμείς χρησιμοποιήσαμε πασχαλίτσες κι αβγά.

ΥΛΙΚΑ

-πασχαλίτσες

-αβγά

-2 ή 3 ζάρια

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Η λογική της πράξης της πρόσθεσης έχει παρουσιασθεί και παλαιότερα εδώ.

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2015/11/blog-post_30.html?m=1& 

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2014/12/blog-post.html

Παρουσιάζουμε τα υλικά στα παιδιά. Το αριθμητικό παιχνίδι με ζάρια που θα περιγραφεί εδώ, αναπτύσσεται σε δύο μεγάλες ομάδες με διαφορετικό υλικό για την καθεμία. Οι δύο ομάδες αποφασίζουν αν θα χρησιμοποιήσουν ίδιο ή διαφορετικό υλικό. Για παράδειγμα, θα χρησιμοποιήσουν και οι δύο πασχαλίτσες ή η μία πασχαλίτσες και η άλλη αβγά ή ό,τι άλλο έχουμε στη διάθεσή μας. Πρόκειται για ένα δομημένο, παιχνίδι με ζευγάρια, όπου κάθε παίκτης ανήκει σε μία από τις δύο ομάδες.

Δεν ξεχνάμε ότι πριν την περιγραφή του παιχνιδιού δείχνουμε τα υλικά και ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν κάποιους πιθανούς τρόπους χρήσης του. Συζητάμε τις ιδέες των παιδιών και προχωράμε στην περιγραφή του παιχνιδιού.

Εξοικείωση και πρώτη επαφή με το παιχνίδι:

Αρχικά, τα παιδιά εξοικειώνονται με το παιχνίδι χρησιμοποιώντας 2 μόνο ζάρια. Ο παίκτης της πρώτης ρίχνει και τα 2 ζάρια. Είναι σημαντικό να έχει την πλάτη προς εμάς, ώστε να παρατηρούν τη διαδικασία τα παιδιά-ελεγκτές. Στόχος είναι να βρει το σύνολο των κουκίδων των ζαριών και να τοποθετήσει μπροστά του, των αντίστοιχο σύνολο από πασχαλίτσες. Ο παίκτης της δεύτερης ομάδας βρίσκει με τον ίδιο τρόπο το σύνολο των αβγών. Οι στρατηγικές που συνήθως χρησιμοποιούν τα παιδιά είναι α) καταμέτρηση (μετρώντας μία-μία τις κουκκίδες του ζαριού) ή β) άμεση αναγνώριση, αναγνωρίζοντας οπτικά τον αριθμό των κουκκίδων χωρίς να τις μετρήσουν, (σημειώνεται ότι το καταφέρουν αυτό εύκολα έως 3-4 κουκκίδες).

Οι κανόνες του παιχνιδιού διατυπώνονται με σαφήνεια πριν την έναρξή του:

Σε επόμενη εφαρμογή του παιχνιδιού, βοηθάμε τα παιδιά να χωριστούν σε 2 ομάδες. Αυτή τη φορά θα χρησιμοποιήσουν 3 ζάρια. Συζητάμε τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να αποτυπώσουμε στο χαρτί τα αποτελέσματα, έτσι ώστε να τα θυμόμαστε ευκολότερα για να οδηγηθούμε πιο γρήγορα στη νικήτρια ομάδα. Δημιουργούμε έναν πίνακα καταγραφής για κάθε ομάδα. Συμφωνήσαμε ότι και οι δύο παίκτες από κάθε ζευγάρι, παίζουν και σημειώνουν διαδοχικά το άθροισμα που έφεραν στο δικό τους πίνακα καταγραφής. Όποιος όμως, φέρει το μεγαλύτερο άθροισμα από τους δύο, ζωγραφίζει έναν κύκλο γύρω από το δικό του αριθμό.

Αφού διαλευκαθούν όλοι οι κανόνες του παιχνιδιού, σηκώνεται να παίξει το πρώτο ζευγάρι παιδιών. Παίζει ένας παίκτης από την ομάδα "αβγουλάκια" και σημειώνει το άθροισμά του στον πίνακα καταγραφής. Έπειτα, γίνεται το ίδιο από τον παίκτη της ομάδας "πασχαλίτσες". Για παράδειγμα, στο πρώτο ζευγάρι που έπαιξε στην τάξη μας, ένας παίκτης της ομάδας "αβγουλάκια" έφερε 10 κουκίδες ως άθροισμα των 3 ζαριών του και το αντίστοιχο ζευγάρι του από την ομάδα "πασχαλίτσες" έφερε 15, που είναι μεγαλύτερος αριθμός από το 10. Έτσι, ο παίκτης από την ομάδα "πασχαλίτσες" είναι αυτός που θα κυκλώσει τον αριθμό που σημείωσε. Στην περίπτωση που οι δύο προσπάθειες κάποιου ζευγαριού έχουν το ίδιο άθροισμα (ισοπαλία), τότε δεν κυκλώνει κανείς τον αριθμό που σημείωσε.

Στη διαδικασία που αναπτύχθηκε από μας, έχει ενδιαφέρον η διαπίστωση ότι τα παιδιά διέταξαν με διαφορετικούς τρόπους το υλικό τους, ειδικά η ομάδα "αβγουλάκια" (που είχαν 3 χρώματα αβγών). Έτσι, άλλα παιδιά τοποθετούν τα αβγά τους σε οριζόντια ευθύγραμμη διάταξη και άλλα, τα διαχωρίζει τοποθετώντας κάθε χρώμα μπροστά από κάθε ζάρι. Άλλα για να βρουν το πλήθος των στοιχείων, χρησιμοποιούν καταμέτρηση και την 1-1 αντιστοιχία (δηλαδή ένα αβγό ή μία πασχαλίτσα για κάθε βούλα του ζαριού).

Επίσης, ένα νήπιο για να βρει το σύνολο των αβγών της ομάδας του μέτρησε ανά 2 αριθμούς κι όχι ανά 1 όπως έκαναν όλα τα άλλα παιδιά, όπως φαίνεται και στην παρακάτω αριστερή φωτογραφία. Το ίδιο παιδί επίσης, δεν τοποθέτησε τα αβγουλάκια διαχωρίζοντας το χρώμα τους για κάθε ζάρι, όπως έκαναν τα περισσότερα παιδιά. Δεν έβαλε δηλαδή, για τις 4 βούλες του ζαριού 4 αβγά του ιδίου χρώματος. Με τον ίδιο "τυχαίο" τρόπο τοποθέτησε τα αβγά της και ένα προνήπιο της ίδιας ομάδας (παρακάτω δεξιά φωτογραφία). Επίσης, σημαντικό είναι να μην ξεχάσουμε τη διαδικασία του ελέγχου, η οποία γίνεται από τα ίδια τα παιδιά. Κάθε παίκτης δηλαδή, μετρά δυνατά το σύνολό με τα αβγά ή πασχαλίτσες για να ακούσουν τα παιδιά-θεατές, ώστε να επιβεβαιωθεί ή όχι το αποτέλεσμα. Αν έχουμε χρόνο μπορούμε να ζητήσουμε από ένα δεύτερο παιδί να επαναλάβει την καταμέτρηση του υλικού που χρησιμοποιεί κάθε παίκτης του ζευγαριού.

Κάθε παίκτης -με τη βοήθειά μας- περιγράφει πώς ακριβώς οδηγήθηκε στο αποτέλεσμα (ουσιαστικά ζητάμε να περιγράψουν τις στρατηγικές που χρησιμοποίησαν). Υπάρχουν εναλλακτικές στο συγκεκριμένο τρόπο που χρησιμοποίησαν; Μας ενδιαφέρει η μεταξύ τους αλληλεπίδραση και η περιγραφή των συλλογισμών των παιδιών. Ο βαθμός ελέγχου από εμάς δεν πρέπει να είναι υπερβολικός, ν' ανατρέπει το παιχνίδι και να το μετατρέπει σε "μάθημα". Ο ρόλος δηλαδή, ο δικός μας είναι καθαρά "διαμεσολαβητικός" σύμφωνα με τη θεωρία του Vygotsky και δεν επικεντρωνόμαστε στην ορθή εκτέλεση της πράξης και μόνο. Βοηθάμε τα παιδιά στην δημιουργία νοημάτων, στην επινόηση τρόπων επίλυσης και γενικότερα στην ανάπτυξη συζητήσεων με συμμετοχή όσο το δυνατό περισσότερων παιδιών. Δεν ενδιαφερόμαστε για τη διατύπωση της μίας και μοναδικής λύσης, αλλά για τους πιθανούς τρόπους διαφορετικών προσεγγίσεων κάθε ομάδας. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η λύση δεν είναι μονοσήμαντη αλλά -ίσως- υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές της.

Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί της 2ης ομάδας, ξέρει ότι για να κερδίσει τον συμπαίκτη του της 1ης ομάδας που έχει φέρει ως άθροισμα 7 κουκκίδες, πρέπει να έχει συνολικά τουλάχιστον μία κουκκίδα παραπάνω, δηλαδή 8, αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιεί μαθηματικό συλλογισμό. Αυτή η διαπίστωση είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Όταν παίξουν όλοι οι παίκτες κάθε ομάδας, ζητάμε από τα παιδιά να παρατηρήσουν τους πίνακες καταγραφής και να καταλήξουν σε συμπεράσματα. Ποια ομάδα έχει κερδίσει; Για ποιο λόγο το πιστεύουν αυτό; Νικήτρια ομάδα αναδεικνύεται εκείνη με τις περισσότερες νίκες (κι άρα έχει περισσότερους κύκλους στον πίνακά της). Όπως φαίνεται στις φωτογραφίες παρακάτω, νικήτρια αναδείχθηκε η ομάδα "πασχαλίτσες, με 9 νίκες έναντι 2 νικών της ομάδας "αβγουλάκια". Στο σημείο αυτό, συζητάμε με τα παιδιά γιατί θεωρούν ότι συνέβη αυτό. Θέλουμε να καταλήξουν σε κάποια απλά συμπεράσματα (λ.χ. ότι η ομάδα "πασχαλίτσες" έφερε περισσότερες βούλες με τα ζάρια τους κάθε φορά). Ποιος θα κέρδιζε αν οι κανόνες του παιχνιδιού διαφοροποιούνταν και κέρδιζε η ομάδα με το μικρότερο σκορ; Ποιος θα κέρδιζε τότε; Για ποιο λόγο;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε να ενισχύουμε διαρκώς τη λεκτική διατύπωση όσων κάνουν, να χρησιμοποιούν δηλαδή, φράσεις όπως "βάζω μαζί", "βάζω ακόμα" κτλ. Είναι επίσης, πολύ πιθανό να υπάρξουν παιδιά που γνωρίζουν όρους που εισάγονται πολύ αργότερα, στο δημοτικό (λ.χ. συν, ίσον κτλ.). Αυτό παρατηρείται συνήθως σε παιδιά που έχουν μεγαλύτερα αδέρφια (και χρωματίζεται από τον Vygotsky, στη ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης όπου τονίζεται ο "διαμεσολαβητικός" ρόλος των ικανότερων συνομηλίκων). Στην περίπτωση αυτή, αφήνουμε τα παιδιά να περιγράψουν τις εμπειρίες τους.

Βιβλιογραφία

Kozulin, A., Gindis, B., Ageyev, V., Miller, S. (2003). Vygotsky’s educational theory and   practice in cultural context. Cambridge: Cambridge University Press.

Vygotsky, L. (1987). Thinking and speech. In L. S. Vygotsky, R. W. Rieber & A. S. Carton (Eds.), The collected works of L. S. Vygotsky, volume 1, Problems in general psychology, (pp. 39-285). New York: Plenum Press.

Γεωργία Μουντζούρη

Νηπιαγωγός, MEd

mountgeo@ath.forthnet.gr

Περιγραφή και ανάπτυξη σχεδίου αξιολόγησης ενός προγράμματος Φιλαναγνωσίας και Δημιουργικής Γραφής για το Νηπιαγωγείο

Στη σελίδα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Προσχολικής Αγωγής στον σύνδεσμο http://www.omep.gr/ μπορείτε να βρείτε (στα δεξιά της σελίδας) και να κατεβάσετε σε μορφή αρχείου pdf το τρέχον τεύχος 14 του περιοδικού "Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού".

Στο συγκεκριμένο τεύχος θα βρείτε άρθρο μου σχετικό με την αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τίτλο: 

"Με  ληρολογήματα  και  χαϊκού  στης  φαντασίας  τα  στενά  και  στις  γωνιές του  παιδικού νου": 

περιγραφή και ανάπτυξη σχεδίου αξιολόγησης 

ενός προγράμματος  Φιλαναγνωσίας  και Δημιουργικής Γραφής για το Νηπιαγωγείο.

Ευχαριστώ θερμά τη συντακτική και επιστημονική επιτροπή του περιοδικού για τη δημοσίευση αυτή. 

Δημοσίευση έρευνας στην Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών-Επιστημονικών Θεμάτων "ΕΡΚΥΝΑ"

Στον σύνδεσμο που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε το 8ο τεύχος του ηλεκτρονικού περιοδικού "ΕΡΚΥΝΑ: Επιθεώρηση Επιστημονικών-Εκπαιδευτικών Θεματων". 

Στις σελίδες 5-18 θα βρείτε άρθρο μου με τίτλο: "Απόψεις εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής για την αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην εκπαίδευση".

Ευχαριστώ πολύ τους υπεύθυνους έκδοσης του περιοδικού για τη δημοσίευση, καθώς και όλους τους συναδέλφους που συμμετείχαν στην έρευνα.

http://erkyna.gr/e_docs/periodiko/teyxos/teyxos-8-(8_2016).pdf

Για τα παλαιότερα τεύχη του περιοδικού, κλικ ΕΔΩ.

Για να αξιοποιήσετε το άρθρο ως βιβλιογραφική αναφορά σε ενδεχόμενη εργασία, μπορείτε να το καταχωρήσετε στη βιβλιογραφία ως εξής:

Μάνεση, Σ. (2016). Απόψεις εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής για την αξιοποίηση της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην εκπαίδευση, ΕΡΚΥΝΑ: Επιθεώρηση εκπαιδευτικών-επιστημονικών θεμάτων, 8, 5-18.

Τα πρακτικά του συνεδρίου "Η εκπαίδευση στην εποχή των ΤΠΕ" (7 & 8 Νοεμβρίου 2015)

Στους συνδέσμους που ακολουθούν, μπορείτε να βρείτε και να "κατεβάσετε" τα πρακτικά του συνεδρίου "Η εκπαίδευση στην εποχή των ΤΠΕ" που έγινε στην Αθήνα στις 7 και 8 Νοεμβρίου.

http://users.sch.gr/paidpink/praktika/dvd.pdf
http://synedrio.edu.gr/files/dvd1.pdf

Στις σελίδες 559 και 754 (στην 9η θεματική ενότητα του συνεδρίου) μπορείτε να βρείτε τις εισηγήσεις μου στο συγκεκριμένο συνέδριο.

Ευχαριστώ πολύ την οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου.

"Με ληρολογήματα και χαϊκού στης φαντασίας τα στενά και στις γωνιές του παιδικού νου": διδακτικό σενάριο στην πλατφόρμα Αίσωπος

Αναρτήθηκε στην Πλατφόρμα Ψηφιακών Σεναρίων "Αίσωπος" το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που υλοποιήσαμε κατά την περσινή σχολική χρονιά με τίτλο "Με ληρολογήματα και χαϊκού στης φαντασίας τα στενά και στις γωνιές του παιδικού νου". Ευχαριστώ την επιτροπή για τη θετική αξιολόγηση και ανάρτηση του διδακτικού σεναρίου.

Μπορείτε να το δείτε στον σύνδεσμο:

http://aesop.iep.edu.gr/node/12959

Σε μορφή αρχείου pdf μπορείτε να βρείτε το σενάριο ΕΔΩ.

Δημοσίευση έρευνας μικτής μεθοδολογίας για τις πεποιθήσεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής κατά την ανάγνωση των παραμυθιών στο Νηπιαγωγείο

Με ιδιαίτερη χαρά ενημερώθηκα για τη δημοσίευση άρθρου/έρευνας με τίτλο " Exploring Early Years Teachers’ Beliefs and Practices About Shared Reading: A Mixed Methods Approach" στο περιοδικό "Action Researcher in Education". 

Μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο ΕΔΩ. 
(με κλικ στο pdf format)

Μπορείτε να δείτε ΕΔΩ το αρχείο των προηγούμενων τευχών του περιοδικού και ΕΔΩ τα περιεχόμενα του τρέχοντος τεύχους (Σεπτεμβρίου 2015).

Για να αξιοποιήσετε το άρθρο ως βιβλιογραφική αναφορά (citation) σε ενδεχόμενη εργασία, μπορείτε να το καταχωρήσετε στη βιβλιογραφία ως εξής:
Manesi, S. (2015). Exploring Early Years Teachers' Beliefs and Practices About Shared Reading: A Mixed Methods Approach, Action Researcher in Education, 6, 128-147.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους υπεύθυνους του περιοδικού κ.κ.Ελένη Κατσαρού και Βασίλη Τσάφο.

Πρακτικά του Συνεδρίου "Νέος Παιδαγωγός" - Αθήνα 3 έως 4 Μαΐου 2014

Στον σύνδεσμο που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε με κλικ στο download original file τα πρακτικά του Συνεδρίου "Νέος Παιδαγωγός" που οργανώθηκε από την Επιστημονική Ένωση των Εκπαιδετικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τη διάδοση των ΤΠΕ στις 3 και 4 Μαΐου 2014.

Στα πρακτικά συμπεριλαμβάνεται άρθρο μου με τίτλο : 

Η οργανωσιακή κουλτούρα των εκπαιδευτικών οργανισμών. Βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και ο ιδιαίτερος ρόλος της επαγγελματικής κοινωνικοποίησης των εκπαιδευτικών

στη σελίδα 1686 των πρακτικών. 

Κατεβάστε τα πρακτικά από τον σύνδεσμο:

https://drive.google.com/file/d/1xg68QmQ8227Z4je1LTpyWv_SMm2HZsOn/view?usp=sharing

Ευχαριστώ την επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου

για την αποδοχή του άρθρου.

Ο ρόλος των συναισθημάτων στη διδασκαλία και μάθηση: εκπαιδευτικές στρατηγικές για την καλλιέργεια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης στο σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον

Στη σελίδα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Προσχολικής Αγωγής στον σύνδεσμο http://www.omep.gr/ μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε σε μορφή αρχείου pdf το τρέχον τεύχος 11β του περιοδικού "Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού".

Στο συγκεκριμένο τεύχος θα βρείτε άρθρο μου σχετικό με τη Συναισθηματική Αγωγή με τίτλο: "Ο ρόλος των συναισθημάτων στη διδασκαλία και μάθηση: εκπαιδευτικές στρατηγικές για την καλλιέργεια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης στο σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον".

Ευχαριστώ θερμά τη συντακτική και επιστημονική επιτροπή του περιοδικού για τη δημοσίευση αυτή. 

Με την ευκαιρία της συγκεκριμένης ανάρτησης να ευχηθώ 

σε όλους και όλες καλό μήνα. 

Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στο Νηπιαγωγείο: Απόψεις και Στάσεις Εκπαιδευτικών Προσχολικής Αγωγής

Με αφορμή τη δημοσίευση του τεύχους 44-45 του περιοδικού "Διδασκαλία Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη", θα ήθελα να ευχαριστήσω με αυτή την ανάρτηση όλες και όλους τους συναδέλφους που συμμετείχαν στην έρευνα και με βοήθησαν με τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου. 

Μου έδωσαν τη δυνατότητα όχι μόνο να ολοκληρώσω την εργασία μου, αλλά και να τη δημοσιεύσω στο τρέχον τεύχος του περιοδικού.

Τίτλος εργασίας:
Η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στο Νηπιαγωγείο: Απόψεις και Στάσεις Εκπαιδευτικών Προσχολικής Αγωγής

Επίσης, ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κριτική επιτροπή του περιοδικού και στους υπεύθυνους σύνταξης. 

Μπορείτε να δείτε τα άρθρα του τρέχοντος τεύχους στον σύνδεσμο:

http://pc204.lib.uoi.gr/serp/index.php/serp/issue/current

Ευχαριστώ και πάλι.

Άρθρο για τη σχολική ηγεσία και τη δομή των εκπαιδευτικών οργανισμών ως ανοιχτών κοινωνικών συστημάτων

"Τα Εκπαιδευτικά", ένα σημαντικό εκπαιδευτικό περιοδικό, έκλεισε τον κύκλο του με την έκδοση του τελευταίου του τεύχους. Μπορείτε να δείτε το συγκινητικό αποχαιρετιστήριο σημείωμα του κ. Γρυντάκη, υπεύθυνου ύλης και σύνταξης, ΕΔΩ.

Επίσης, από την κεντρική σελίδα του περιοδικού μπορείτε να αναζητείτε αρθρογραφία που σας ενδιαφέρει από τα προηγούμενα τεύχη του περιοδικού.

Τα περιεχόμενα του τελευταίου τεύχους βρίσκονται ΕΔΩ.

Αισθάνομαι ευτυχής που στο τεύχος αυτό συμπεριλήφθηκε άρθρο μου με τίτλο 

Ο εκπαιδευτικός οργανισμός ως ανοιχτό κοινωνικό σύστημα: βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα 

και ο ιδιαίτερος ρόλος του σχολικού ηγέτη

που μπορείτε να βρείτε στον σύνδεσμο:
http://www.taekpaideutika.gr/ekp_109-110/10.pdf


Ευχαριστώ θερμά τους υπεύθυνους του περιοδικού και την επιτροπή για την τιμή.

Η μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό: 10 χρήσιμες συνδέσεις και μία πρόταση δραστηριοτήτων μετάβασης

 

Η ακόλουθη ανάρτηση προτείνει ένα σύνολο από χρήσιμες συνδέσεις που αφορούν προτάσεις και δράσεις μετάβασης από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό. Επίσης, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) προτείνεται ένα σχέδιο δραστηριοτήτων με θέμα την εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να υλοποιηθεί στο πλαίσιο ενός προγράμματος μετάβασης.

1.
http://sevarosenew.blogspot.gr/2012/05/2010.html
(εξαιρετικές δραστηριότητες μετάβασης και πρώτοτυπο θεατρικό - τα λόγια του θεατρικού δίνονται)
2.
http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0CEgQFjAE&url=http%3A%2F%2Fwww.xarabook.gr%2Fpaidagogika%2Fbasila_dieykolynontas_ta_nipia.pps&ei=HKKaUazSJMfKtQaqq4DIDA&usg=AFQjCNFMWbTVNx5KX3LjW4K6rkZcnRjEsA&sig2=duaokftilEPYGWWX0Bv18A
(εξαιρετικά ενημερωτική παρουσίαση διαφανειών με ανάλυση των μοντέλων μετάβασης και προτάσεις κοινών εκπαιδευτικών δράσεων)
3.
http://ekantartzi.blogspot.gr/2013/05/blog-post.html?showComment=1368631378929
(ένα σύνολο από 10 ενδιαφέρουσες συνδέσεις για την μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό)
4.
http://dreamkindergarten.blogspot.gr/2013/05/blog-post_20.html
(φύλλα εργασίας για τη μετάβαση)
5.
http://kvaggelitsa.blogspot.gr/2013/02/blog-post_19.html
(εξαιρετικό πρόγραμμα μετάβασης-αναλυτικά με όλες τις φάσεις με βάση το αναπτυξιακό οικολογικό μοντέλο)
6.
http://135-43nipathinas.blogspot.gr/2012/12/10-12-2012.html
(πρόγραμμα μετάβασης - εικαστική συνδημιουργία)
7.
http://pythagoreionip.blogspot.gr/2013/04/blog-post_25.html
(η ενδιαφέρουσα πρόταση της Μαρίας)

8.

Μία πιο πρόσφατη και πολύ ενδιαφέρουσα:

https://sway.office.com/8gwq4FxcDOiRMovh?ref=Link&fbclid=IwAR1xAPFOKFI91KuzP8WdN5JaLPeMeOVgmclRfkiye5Va3-Q5Z20QiMaN_II

9.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΥΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ 

ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Οι ακόλουθες δραστηριότητες δύνανται να υλοποιηθούν στα πλαίσια ενός Προγράμματος Ομαλής Μετάβασης, λαμβάνοντας ως μαθησιακή περιοχή αφόρμησης τη θεματική ενότητα από το βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος της Α΄ Δημοτικού «Η ηλεκτρική ενέργεια στη ζωή μας» (σελ. 146-150). Το συγκεκριμένο θέμα κρίνουμε πως παρουσιάζει πρωτοτυπία και δύναται να εγείρει το ενδιαφέρον των εμπλεκομένων ομάδων. Έχει άμεση σχέση με τα καθημερινά βιώματα και τις εμπειρίες των παιδιών και ως εκ τούτου μπορεί να καλύψει ευρύ φάσμα των ενδιαφερόντων τους. Επίσης αποτελεί κοινό θεματικό άξονα τόσο του Νηπιαγωγείου όσο και της Α΄ τάξης του Δημοτικού, υπαγόμενο στο γνωστικό αντικείμενο της Μελέτης Περιβάλλοντος. Στις δραστηριότητες μετέχουν διηλικιακές ομάδες προνηπίων (αν υπάρχουν), νηπίων και μαθητών της Α΄ Δημοτικού. Στα πλαίσια σχεδιασμού (προγραμματισμού) και οργάνωσης του Προγράμματος Μετάβασης έχουν διερευνηθεί οι προηγούμενες εμπειρίες και γνώσεις των παιδιών, ενώ έχουν ενημερωθεί οι γονείς των παιδιών για τις επικείμενες δράσεις.

1. Δραστηριότητα Μελέτης Περιβάλλοντος 

(Φυσικό περιβάλλον και αλληλεπίδραση)

Βασικές επιδιώξεις

Τα παιδιά ενθαρρύνονται:

• να διευρύνουν τις γνώσεις τους για το πώς διευκολύνει τη ζωή μας η ηλεκτρική ενέργεια.
• να πάρουν πληροφορίες για άλλες (εναλλακτικές) μορφές ενέργειας.
• να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας.
• να αντιληφθούν τη σχέση μεταξύ της εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας και της προστασίας του πλανήτη.
• να συγκρίνουν τον τρόπο ζωής τους με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων πριν λίγα χρόνια, όταν δεν υπήρχε η ηλεκτρική ενέργεια.  
• να αναγνωρίζουν βασικές εφαρμογές του ηλεκτρισμού στην καθημερινή ζωή (για παράδειγμα χρήση και λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών).

Φάκελος παρουσίασης

Έγχρωμο, φωτοτυπημένο, μεγεθυμένο και πλαστικοποιημένο φωτογραφικό υλικό από το βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος της Α΄ Δημοτικού δείχνεται στα παιδιά του Νηπιαγωγείου (με έμφαση σε εκείνο που αφορά την οικονομία της ηλεκτρικής ενέργειας)

 Στιγμιότυπο οθόνης 

από το βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος

Επιπλέον, στο έντυπο υλικό της δραστηριότητας συμπεριλαμβάνεται το βιβλίο της σειράς «Σώσε τον πλανήτη μας» με τίτλο «Κλείσε το Φως» (Εκδόσεις: Παπαδόπουλος). 

Ενδεικτική παρουσίαση δραστηριότητας

Η παρούσα δραστηριότητα μπορεί να υλοποιηθεί στο πλαίσιο των κοινών δράσεων Νηπιαγωγείου και Δημοτικού Σχολείου. Πιο συγκεκριμένα, οργανώνεται επίσκεψη στο όμορο ή γειτονικό Δημοτικό Σχολείο, όπου οι δύο εκπαιδευτικοί έχουν οργανώσει τις ακόλουθες δράσεις.

1. Τα παιδιά παρατηρούν το φωτογραφικό υλικό που σχετίζεται με την ηλεκτρική ενέργεια και την πολλές φορές άλογη χρήση της.
2. Μαθαίνουν «τι υπάρχει πίσω από την πρίζα» και ευαισθητοποιούνται για το πώς θα το διαφυλάξου.
3. Έχουν την ευκαιρία να «γνωρίσουν» τους ήρωες του βιβλίου της Α΄ Δημοτικού, τη Μηλώ την Καμηλώ και τον Λέων Λαλέων, που θα τους συνοδεύουν στο βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος την επόμενη χρονιά.
4. Διαπιστώνουν ότι η εικονογράφηση του βιβλίου (με ήρωες ένα λιοντάρι και μια καμηλοπάρδαλη) μοιάζει με την εικονογράφηση των βιβλίων που διαβάζουν στην ολομέλεια
5. Σε συνδυασμό με την επίδειξη του φωτογραφικού υλικού ακολουθεί η ανάγνωση του βιβλίου «Κλείσε το Φως», γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν πόσα κοινά θέματα προβληματισμού υπάρχουν σε ένα βιβλίο προσχολικής και σε ένα πρωτοσχολικής ηλικίας.
6. Σε μικρές ομάδες (2 νήπια-2 παιδιά Α΄ Δημοτικού) συνεργάζονται, για να ζωγραφίσουν τις εντυπώσεις τους, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον τους στην ανάγκη να κάνουμε οικονομία ηλεκτρικής ενέργειας.
7. Σχετικές λεζάντες μπορούν να προστεθούν από τα μεγαλύτερα παιδιά που έχουν κατακτήσει τη λειτουργία της γραφής

Επέκταση δραστηριότητας

1. Τα έργα των ομάδων (νηπίων-μαθητών Α΄Δημοτικού) μπορούν κάλλιστα να λειτουργήσουν ως ενημερωτικές αφίσες και να μοιραστούν από τα παιδιά στους γονείς τους την ώρα της αποχώρησης από το σχολείο (Νηπιαγωγείο – Δημοτικό). Οι γονείς αφυπνίζονται μέσα από την κοινή συνεργατική δράση Νηπιαγωγείου – Δημοτικού.
2. Ενδεχόμενη αφισοκόλληση των μηνυμάτων για την ανάγκη εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε να δώσει στη δραστηριότητα και μια ευρύτερη διάσταση που ξεπερνάει τα όρια του σχολείου και απλώνεται, «ανοίγεται» στην ευρύτερη κοινότητα.

 2) Δραστηριότητα Δημιουργίας και Έκφρασης 

(Παιχνίδι ρόλων – Δραματοποίηση)

Βασικές επιδιώξεις

Τα παιδιά ενθαρρύνονται:

• να εκφράζονται με το ελεύθερο δραματικό παιχνίδι, να αναπτύσσουν τη δημιουργικότητά τους, να γνωρίζουν τον εαυτό τους και τον κόσμο.
• να προάγουν τη γλωσσική τους ανάπτυξη και να καλλιεργούν την επικοινωνία μέσα στο πλαίσιο της δραματοποίησης.
• να εκφράζονται με τον αυτοσχεδιασμό και τη μίμηση.
• να συνεργάζονται και να δημιουργούν από κοινού.
• να καλλιεργούν τη θεατρικότητά τους.
• να επιλέγουν και να χρησιμοποιούν δημιουργικά διάφορα υλικά (υφάσματα διαφόρων χρωμάτων, καπέλα, μάσκες, κουστούμια) και να αναπτύσσουν παράλληλα τις προσωπικές τους κλίσεις.
• να αναπτύσσουν συνολικά την αισθητική τους αντίληψη και έκφραση.

Φάκελος παρουσίασης - Υλικά

Υλικά από τη γωνιά του θεατρικού παιχνιδιού του Νηπιαγωγείου αλλά και αυτοσχέδιες κατασκευές των παιδιών, τόσο του Νηπιαγωγείου όσο και της Α΄ τάξης, θα χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Πιο συγκεκριμένα, στα παιδιά θα φανούν χρήσιμα τα υφάσματα διαφόρων χρωμάτων και κουστούμια της γωνιάς της «μεταμφίεσης» ή του θεατρικού παιχνιδιού. Κατασκευές (ατομικές, ομαδικές) που ενδέχεται να γίνουν μέσα στο πλαίσιο της εικαστικής δημιουργίας, όπως για παράδειγμα καπέλα, μάσκες, μικρό σκηνικό, θα βοηθήσουν περαιτέρω την υλοποίηση της δραστηριότητας.

Ενδεικτική παρουσίαση της δραστηριότητας

1. Με αφορμή την πρόταση θεατρικού παιχνιδιού-δραματοποίησης που προτείνεται στο βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος της Α΄ τάξης, οργανώνουμε δύο παιχνίδια ρόλων: α) ένα χειμωνιάτικο βράδυ χωρίς ηλεκτρική ενέργεια και β) ένα καλοκαιρινό μεσημέρι χωρίς ηλεκτρική ενέργεια.
2. Μέσα στο πλαίσιο του προγράμματος Ομαλής Μετάβασης που υλοποιείται οργανώνουμε μία ή δύο συναντήσεις των παιδιών των δύο βαθμίδων, κατά τις οποίες τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες αναλαμβάνουν να προετοιμάσουν όποιο από τα δύο παιχνίδια ρόλων προτιμούν.
3. Οι ομάδες των παιδιών διαμορφώνουν το σενάριο, μοιράζουν τους ρόλους, σκέπτονται ποια υλικά τους είναι απαραίτητα. Τα μεγαλύτερα παιδιά πιθανόν να θέλουν να καταγράψουν τα λόγια του μικρού θεατρικού δρώμενου, για να μην ξεχαστούν. Η διακριτική υποστήριξη και η ενθάρρυνσή τους από τις δύο εκπαιδευτικούς θεωρείται δεδομένη.
4. Οι παρουσιάσεις των δρώμενων ενδέχεται να γίνουν στο πλαίσιο μιας τρίτης συνάντησης των παιδιών (στο χώρο του Νηπιαγωγείου ή του Δημοτικού Σχολείου) και να έχουν τη μορφή μικρών θεατρικών δρώμενων, όπου κάθε ομάδα παρουσιάζει τη δουλειά της.
5. Τα παιδιά, ύστερα από την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, καλούνται να πουν τις εντυπώσεις τους από τη μεταξύ τους συνεργασία, γεγονός που ενισχύει και τη συναισθηματική τους ανάπτυξη.

Πιθανές επεκτάσεις

1. Τα δρώμενα οργανώνονται, ώστε να αποτελέσουν το υλικό της σχολικής καλοκαιρινής γιορτής, όπου οι γονείς τόσο των νηπίων όσο και των μαθητών της Α΄ τάξης έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν το προϊόν της συνεργασίας των δύο βαθμίδων.
2. Προσκλήσεις για τη μικρή αυτή θεατρική παράσταση με θέμα την οικονομία ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσαν να μοιραστούν στη γειτονιά, ευαισθητοποιώντας την ευρύτερη τοπική κοινότητα γύρω από το πολύ σημαντικό αυτό θέμα.
3. Οι προτάσεις των ομάδων καταγράφονται και δίνουν αφορμή να φτιαχτεί ένα μικρό βιβλίο προτάσεων γύρω από το θέμα, που θα μπορούσε να μοιραστεί από τα παιδιά προς τους γονείς την ώρα της αποχώρησης από το σχολείο.

Διαδικασία αξιολόγησης

Σε όλη τη διάρκεια ανάπτυξης της δραστηριότητας όσα λένε και κάνουν τα παιδιά,  τόσο του Νηπιαγωγείου όσο και της Α΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου, στο πλαίσιο τόσο των ατομικών όσο και ομαδικών εργασιών, καταγράφονται προσεκτικά. Εκτιμάται κατά πόσο οι δράσεις, οι προβλέψεις, οι σκέψεις και τα λόγια τους αντικατοπτρίζουν τις μαθησιακές επιδιώξεις που τέθηκαν στην αρχή της δραστηριότητας και οι οποίες θεωρήθηκε ότι πρέπει να επιτευχθούν. Εν συνεχεία αναπροσαρμόζονται εκείνα τα τμήματα, στα οποία παρατηρήθηκαν δυσλειτουργίες. Ιδιαιτέρως συνεκτιμάται και αξιολογείται ο βαθμός επίτευξης των μαθησιακών επιδιώξεων ενός προγράμματος Μετάβασης, που φιλοδοξεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ σπιτιού, νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου, προάγοντας τη μεταξύ τους δημιουργική συνεργασία.

10.

10 βιβλιοπροτάσεις για την προετοιμασία των νηπίων για την 

Α' Δημοτικού θα βρείτε στον σύνδεσμο:

https://www.cleverbooks.gr/journal2/blog/post?journal_blog_post_id=16

Οι υπόλοιπες 19 αναρτήσεις του ιστολογίου για το περιβάλλον και την οικολογία βρίσκονται εδώ.