17 Νοέμβρη: η επέτειος του Πολυτεχνείου στο Νηπιαγωγείο - Παιχνίδια ρόλων για την έννοια της Δημοκρατίας και της Δικτατορίας

Με αφορμή την εξαιρετική ανάρτηση της Πιτσίνας στον σύνδεσμο που ακολουθεί

http://pitsina-crafts.blogspot.gr/2011/11/blog-post_14.html

θα ξεκινήσω με τα σπουδαία λόγια του Ισοκράτη, όπως τα παρουσιάζει εξάλλου στη σελίδα της και η Ελένη:

Η Δημοκρατία αυτοκαταστρέφεται, διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία.

Στην ετικέτα 17 Νοέμβρη θα βρείτε 

τις υπόλοιπες σχετικές αναρτήσεις

Πόσο εύκολο είναι να "περάσουμε" αυτά τα μηνύματα στα παιδιά του Νηπιαγωγείου; Πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι έχουμε βρει τον σωστό τρόπο προσέγγισης εννοιών, που ακόμα και πολλοί από εμάς τους ενήλικες (που νομίζουμε ότι είμαστε καλλιεργημένοι, πολιτισμένοι και μορφωμένοι) φαίνεται να δυσκολευόμαστε να εφαρμόσουμε στην καθημερινή μας ζωή, στις διαπροσωπικές, επαγγελματικές, φιλικές ή συναδελφικές μας σχέσεις; 

Συνομιλώντας με συναδέλφους εκπαιδευτικούς, έχω πολύ συχνά ακούσει την άποψη ότι η δημοκρατία και η δικτατορία είναι εξαιρετικά σύνθετες έννοιες, που σε καμία περίπτωση ένα παιδί Νηπιαγωγείου δεν μπορεί να αντιληφθεί. Κατά άλλους, οι έννοιες αυτές ανήκουν στη σφαίρα των αφηρημένων εννοιών που το εννοιολογικό τους περιεχόμενο σε συνδυασμό με την επίδειξη σχετικού εποπτικού υλικού μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στο παιδί της προσχολικής ηλικίας (ή ακόμα και να "βλάψει" τον συναισθηματικό του κόσμο), και ως εκ τούτου είναι μάλλον καλύτερη η αποφυγή της αναφοράς τους. 

Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι ο καθένας έχει τον δικό του εντελώς μοναδικό και ξεχωριστό τρόπο να προσεγγίζει τα πράγματα, να περνάει ή να επιβάλλει τις απόψεις του, να προσηλυτίζει ή να επηρεάζει συναισθηματικά τους άλλους, να πλησιάζει τους άλλους και να κερδίζει θετικές ή αρνητικές εντυπώσεις, να χαρακτηρίζεται εν τέλει (και μέσα από τις επιλογές του) δημοκρατικός, τίμιος, διαλλακτικός απόλυτος, δικτατορικός, αρνητιστής ή ακόμα και μηδενιστής.

Μπορούμε όλα αυτά να τα "πούμε" σε παιδιά του Νηπιαγωγείου; Θα έπρεπε ή όχι; Υπάρχει άραγε μία μόνο σωστή απάντηση ή θα ήταν ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΤΕΡΟ να αποδεχθούμε ότι υπάρχουν και άλλες (ίσως διαφορετικές από τη δική μας);

Με αυτές τις σκέψεις, μπορούμε να παίξουμε ένα απλό παιχνίδι ρόλων, που θα ήταν ίσως πολύ χρήσιμο να υιοθετήσουμε και εμείς συχνά - πυκνά στις καθημερινές μας σχέσεις, για να γίνουμε καλύτεροι και για να μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα βελτιωνόμαστε μέρα με την ημέρα...χωρίς ποτέ (αλίμονο) να πιστέψουμε ότι εμείς τα ξέρουμε όλα και καλύτερα από τον κάθε ένα...

10 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ:

(μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο 

κουκλοθεάτρου ή θεατρικού παιχνιδιού)

1. Διάλογος μεταξύ παιδιών:

Παιδί 1: Τι λες να παίξουμε σήμερα; Εγώ λέω να παίξουμε με τα τουβλάκια. Θέλεις να παίξουμε μαζί;

Παιδί 2: Σιγά μην παίξουμε με τα τουβλάκια! Αυτά είναι ανοησίες! Έλα, εγώ θα σου προτείνω το καλύτερο παιχνίδι. Θα παίξουμε με τα εργαλεία.

Παιδί 1: Μα, εγώ δεν...

Παιδί 2: Σταμάτα, μη μιλάς. Άντε, έλα και μη μου λες όχι....

2. Διάλογος μεταξύ παιδιού και νηπιαγωγού:

Νηπιαγωγός: Δημήτρη, πήγαινε να παίξεις σε άλλη ομάδα.

Δημήτρης: Μα, γιατί, εγώ θέλω να παίξω εδώ.

Νηπιαγωγός: Γιατί στο λέω εγώ.

3. Διάλογος μεταξύ δύο Νηπιαγωγών:

Νηπιαγωγός 1: Θα φτιάξουμε σήμερα με τα παιδιά την κυρία-Δημοκρατία. Διαβάσαμε το βιβλίο, άρεσε πολύ στα παιδιά και αποφασίσαμε όλοι μαζί να φτιάξουμε την κυρά-Δημοκρατία...

Νηπιαγωγός 2: Μα είναι δυνατόν! Καταλαβαίνουν τα παιδιά νομίζεις τι είναι δημοκρατία και τι δικτατορία, επειδή θα τους διαβάσουμε ένα βιβλίο; Μην είσαι ανόητη... Δεν γίνονται αυτά. Άκου εμένα, τι θα σου πω. Ξέρω εγώ....

4. Συνομιλία παιδιών με την Νηπιαγωγό στην "παρεούλα":

Νηπιαγωγός: ...λοιπόν, παιδιά, μήπως θυμάται κάποιος να μου πει τι έγινε στο παραμύθι με τον Τζίτζικα και τον Μέρμηγκα;

Παιδί 1: Νομίζω ότι ο Τζίτζικας τραγουδούσε όλη μέρα και έπαιζε κιθάρα και στο τέλος....

Παιδί 2 (διακόπτει τον φίλο του): Βλακείες λες! Σιγά μην ο Τζίτζικας τραγουδάει... Ο τζίτζικας είναι απλά ένα έντομο, όπως όλα τα άλλα, ούτε τραγουδάει, ούτε κιθάρα παίζει. Καλύτερα να μην ξαναμιλήσεις, γιατί, όποτε μιλάς, λες χαζομάρες...

5. Συνομιλία παιδιών (που μόλις έχουν τελειώσει τη ζωγραφιά τους):

Παιδί 1: Κοίτα, σήμερα που η κυρία είπε ότι "γιορτάζουν τα αγγελάκια" έφτιαξα ένα αγγελάκι. Δεν ξέρω να ζωγραφίζω πολύ καλά τα φτερά όμως....Θα με βοηθήσεις;

Παιδί 2: Το έκανες πολύ ωραίο.

Παιδί 1: Μα το δικό σου είναι τέλειο. Κοίτα τι τέλεια φτερά που έχεις φτιάξει. Εγώ δεν μπορώ...

Παιδί 2: Και αυτά που έφτιαξες εσύ το ίδιο όμορφα είναι. Είναι απλά διαφορετικά...

6. Συνομιλία παιδιού με τον μπαμπά του:

Παιδί: Μπαμπά, κοίτα τι ζωγράφισα! Σου αρέσει;

Μπαμπάς: Τι είναι αυτό;

Παιδί: Είμαι εγώ με τον φίλο μου τον Νίκο που παίζουμε με τον Ντάστι το αεροπλανάκι.

Μπαμπάς: Αεροπλάνο είναι αυτό; Σαχλαμάρες! Έλα, πάμε θα σου δείξω εγώ πώς θα ζωγραφίζεις αεροπλάνο. Εγώ ξέρω, όταν ήμουν στο σχολείο έπαιρνα τους καλύτερους βαθμούς στη ζωγραφική....

7. Συνομιλία παιδιών την ώρα του παιχνιδιού στο κουκλόσπιτο:
Παιδί 1: Εγώ θέλω να είμαι η μαμά. Εσύ τι θα ήθελες να είσαι;
Παιδί 2: Και εγώ η μαμά θέλω να είμαι.
Παιδί 1: Θέλεις να είμαι τώρα εγώ η μαμά και αύριο να είσαι εσύ;

8. Συνομιλία παιδιών που παίζουν με τα αυτοκινητάκια και ενός άλλου που έρχεται να παίξει μαζί τους:
Παιδί 1: Εδώ παίζουμε εμείς. Φύγε.
Παιδί 2: Μα αφού χωράω και εγώ στην ομάδα σας...
Παιδί 1: Ναι, αλλά δε σε θέλω. Παίζω με τον Κώστα. Φύγε σου είπα.

9. Συνομιλία μαμάς με παιδί:
Παιδί 1: Μαμά, κατάφερα να ζωγραφίσω έναν ελέφαντα. Κοίτα! 
Μαμά: Πού; Δεν βλέπω κανέναν ελέφαντα εδώ.
Παιδί 1: Να, εδώ πίσω από το δέντρο.
Μαμά: Δεν είναι ελέφαντας αυτό. Αυτό μοιάζει με πουλί. 
Παιδί 1: Μα τι λες; Σου λέω ότι είναι ελέφαντας. Να και οι χαυλιόδοντες.
Μαμά: Πόσες φορές σου έχω πει να μην μου αντιμιλάς...

10. Νηπιαγωγός προς τα παιδιά την ώρα που ζωγραφίζουν:
Νηπιαγωγός: Παιδιά, κοιτάξτε τι υπέροχη ζωγραφιά που έφτιαξε ο Γιώργος. Τι καταπληκτικά χρώματα που χρησιμοποίησε... Δείτε το, για να μάθετε να ζωγραφίζετε σωστά.

...Κώστα, πόσες φορές σου έχω πει να μην χρησιμοποιείς μαύρο χρώμα; Κοίτα τι έκανες, μια μουτζούρα έγινε...Ζωγραφιά το λες εσύ αυτό;

Άπειρα παραδείγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, τα παιδιά να προτείνουν τα δικά τους και να παίξουν ελεύθερα τα παιχνίδια ρόλων ή φτιάχνοντας συνοδευτικές "κούκλες ρόλων". 

Όσο περνάει ο καιρός, τείνω να πιστεύω ότι η έννοια της δημοκρατίας όσο και η έννοια της δικτατορίας δεν είναι και τόσο δύσκολο να διδαχθούν, αλλά είναι μάλλον πολύ δύσκολο και επίπονο να εφαρμοστούν (στην τάξη, στην οικογένεια, μεταξύ φίλων, μεταξύ συναδέλφων και παντού....)