Προσεγγίζοντας τα χαϊκού στο Νηπιαγωγείο

Η ακόλουθη ανάρτηση προτείνει δραστηριότητες και εποπτικό υλικό για τη διδακτική αξιοποίηση των χαϊκού στο Νηπιαγωγείο. 

Παλαιότερη ανάρτηση για τη δομή των χαϊκού (αριθμοί συλλαβών ανά στίχο) με συνοδευτική καρτέλα αναφοράς θα βρείτε στον σύνδεσμο:

 http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2014/05/blog-post_6.html

ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΓΡΑΦΗΣ: Τα ονόματα των σημαντικότερων αντιπροσώπων της ποίησης των χαϊκού (Κομπαγιάσι Ίσσα, Μασαόκα Σίκι, Ματσούο Μπασό). Ο Γιώργος Σεφέρης ήταν ο πρώτος που έφερε την "τέχνη των χαϊκού" στην Ελλάδα. Επίσης, μία καρτέλα με το ιδεόγραμμα του Χαϊκού (Χάι: αστείος και Κου:στίχος). 

 

Το διασημότερο χαϊκού από τον Ματσούο Μπασό 

(εικονόλεξο και αρίθμηση συλλαβών)

Παλιά λίμνη

ένας βάτραχος μέσα πηδά

ήχος νερού

Ένας από τα γνωστότερα χαϊκού του Γιώργου Σεφέρη

(εικονόλεξο και αρίθμηση συλλαβών)

Είτε βραδιάζει

είτε φέγγει

μένει λευκό το γιασεμί.

Ελεύθερη εικαστική δημιουργία με αφορμή τα ληρολογήματα του Γιώργου Σεφέρη

Σε συνέχεια παλαιότερης ανάρτησης σχετικής με τα limericks του Γιώργου Σεφέρη που περιλαμβάνονται στο βιβλίο "Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά", ακολουθούν 7 προτάσεις ελεύθερης εικαστικής δημιουργίας με αφορμή μερικά από τα σκωπτικά ποιημάτα του μεγάλου μας ποιητή.

Η παλαιότερη ανάρτηση με τα εικονόλεξα:

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2014/05/limericks-3.html

"Έλα, Πιπίνο, έλα να παίξουμε...": 5 τετράστιχα για την έναρξη του κουκλοθέατρου στο Νηπιαγωγείο

Η ακόλουθη ανάρτηση προτείνει 5 τετράστιχα για την έναρξη του κουκλοθέατρου. 
 

Εκτός από το γνωστό:

"Ελα Πιπίνο, έλα να παίξουμε, να τραγουδήσουμε και να χορέψουμε!"

Στο περιοδικό "Σύγχρονο Νηπιαγωγείο" (από τη Φυλλιώ Νικολούδη) προτείνεται το τετράστιχο:

Καλημέρα όλη μέρα,

ήρθαμε όλοι εδώ πέρα,

να περάσουμε ωραία

σαν ανοίξει η αυλαία.

ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟΥ

1.
Κουκλίτσες, ξυπνήστε!
Καλημέρα!
Περιμένουμε όλο αγωνία
μια καινούρια ιστορία...

2.
Κουκλοθεατράκι μου καλό,
να'μαστε όλοι και σήμερα εδώ.
Η κουρτίνα ας ανοίξει
τα μυστικά της να μας δείξει.

3.
Στου κουκλοθεάτρου τη γωνιά,
ας ζωντανέψει της κουκλίτσας η καρδιά.
Παλαμάκια εμείς χτυπάμε με χαρά,
να καλωσορίσουμε όλοι μαζί
τον Πιπίνο (ή όποιο άλλο όνομα δώσουμε στην κούκλα μας)  στη σκηνή.

4.
Καλημέρα πέρα ως πέρα!
Θα περάσουμε ωραία,
με τις κούκλες συντροφιά,
με τραγούδια και γέλια πολλά.

5.
Κουκλοθεατράκι (ή το όνομα που έχουμε δώσει στην κούκλα μας), καλημέρα!
Μας ακούς;
Ήρθαμε και σήμερα όλοι εδώ.
Τι νέα έχεις να μας πεις;
Έλα, άνοιξε αυλαία.
Με τεντωμένα τα αυτάκια και ολάνοιχτα ματάκια,
ας ακούσουμε, ας δούμε κι ας περάσουμε ωραία.

Για 5 ακόμα τετράστιχα για την έναρξη του παραμυθιού στο Νηπιαγωγείο, μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.

"Αρχή του παραμυθιού, καλημέρα σας....": 5 τετράστιχα για την έναρξη της αφήγησης των παραμυθιών

Η ακόλουθη ανάρτηση προτείνει 5 τετράστιχα για την έναρξη της ανάγνωσης του παραμυθιού στον Νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Τετράστιχα μπορούμε ασφαλώς να φτιάξουμε και με τα παιδιά. 

" Κόκκινη κλωστή δεμένη..."

Χρήσιμες ιδέες θα βρείτε επίσης στους δύο συνδέσμους που ακολουθούν:

http://aretis-place.blogspot.gr/2013/10/blog-post_21.html

http://dreamskindergarten.blogspot.gr/2011/09/blog-post_12.html

1.

Στον μαγικό κόσμο του παραμυθιού θα μπούμε

και όλοι μαζί θα ονειρευτούμε.

Στο ταξίδι αυτό της φαντασίας που τώρα ξεκινά,

ανοίγω τα ματιά, τα αυτιά και την καρδιά,

μετρώ τρία, δύο, ένα

κι είμαι έτοιμο να ακούσω του παραμυθιού τα μυστικά.

 2.

Το παραμύθι περιμένει.

Ας κάτσω αναπαυτικά,

πράγματα θα ακούσω μαγικά.

Ας ρίξω και λίγη νεραϊδόσκονη γύρω τριγύρω....

Του παραμυθιού η γοητεία είναι μία, μόνο μία.

 3.

Βασίλισσα σε θρόνο χρυσαφένιο,

η φαντασία,

"Ελάτε, παιδιά!", φωνάζει γλυκά.

Το παραμύθι ξεκινά...

4.

(ήχος από κουδουνάκια)

Ήχο μαγικό ακούω,

προσκλητήριο όμορφο, γλυκό, μαγευτικό...

μες στις σελίδες του παραμυθιού ευθύς θα μπω.

Η ιστορία ξεκινά, ας μη χάσω ούτε λεπτό.

5.

 Χρυσό νήμα κεντημένο

με νεραϊδένιο χέρι πλεγμένο

στης κυρά Φαντασίας την ανέμη τυλιγμένο.

Στο μικρό μου χεράκι την άκρη του πιάνω,

ονειρεύομαι, περπατώ, πετώ, 

στου παραμυθιού τον μαγικό ουρανό.

Για 5 ακόμα τετράστιχα για την έναρξη του Κουκλοθέατρου στο Νηπιαγωγείο, μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.

Αποχαιρετιστήριο ποίημα για το Νηπιαγωγείο: από τη συνάδελφο Νεκταρία Ακριδέλη

Η ακόλουθη ανάρτηση προτείνει ένα αποχαιρετιστήριο ποίημα για το Νηπιαγωγείο, που είχε την έμπνευση να δημιουργήσει, αξιοποιώντας τους γνωστούς ήρωες του "Τριγωνοψαρούλη" του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, η συνάδελφος Νεκταρία Ακριδέλη από το 32ο Νηπιαγωγείο Αθηνών.

Νεκταρία μου, σ'ευχαριστώ πολύ.

Διδακτική αξιοποίηση των limericks στο Νηπιαγωγείο: 3 εικονόλεξα με ληρολογήματα του Γιώργου Σεφέρη

Τα limericks, για τα οποία μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε πληροφορίες από την εξαιρετική παρουσίαση της συναδέλφου φιλολόγου Μαρίας Παπαλεοντίου στον σύνδεσμο:

http://www.pi.ac.cy/pi/files/epimorfosi/ekpaid_yliko/logot_dimotiki/limerick_haikou.pdf

είναι μικρά ποιήματα με χαρακτηριστική δομή πέντε στίχων και ομοιοκαταληξία της μορφής αα-ββ-α. Τα ποιήματα του είδους λίμερικ διηγούνται μια σύντομη ιστορία, συνήθως χωρίς ιδιαίτερο νόημα και καταλήγουν να μοιάζουν με μικρά ανέκδοτα.

Ο Γιώργος Σεφέρης έγραψε εξαιρετικά limericks (ληρολογήματα), τα οποία συμπεριέλαβε στο βιβλίο του "Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά", τα οποία μπορείτε να βρείτε στον σύνδεσμο:

http://www.greek-language.gr/Resources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=1&text_id=1681

Ακολούθως προτείνεται η διδακτική αξιοποίηση και προσέγγιση των ληρολογημάτων του Σεφέρη μέσα από τρία εικονόλεξα (τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν σε επόμενες αναρτήσεις). Επειδή η δομή των limericks είναι πολύ συγκεκριμένη, μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα στα παιδιά να δημιουργήσουν εύκολα τα δικά τους ληρολογήματα.
Επίσης, προτείνεται ένα φύλλο για την εικαστική απόδοση και καταγραφή από την νηπιαγωγό των limericks που τα παιδιά σε ομάδες ή ατομικά μπορούν να φτιάξουν.

1. Ήτανε μια κοπέλα απ'τη Σάμο

Ήτανε μια κοπέλα απ’ τη Σάμο 

που έχωσε το δεξί της στην άμμο 

και με τ’ άλλο το χέρι 
εκρατούσε ένα αστέρι  

ετούτη η κοπέλα απ’ τη Σάμο

2. Ήτανε μια κοπέλα απ'τον Πόρο

Ήτανε μια κοπέλα απ’ τον Πόρο    που έτρεχε να προφτάξει το βαπόρο.  Μα μπρος στο Γαλατά δεν είχε πια λεφτά   και γύρισε πίσω στον Πόρο. 3. Ήτανε μια κοπέλα απ'το Καλαμάκι

Ήτανε μια κοπέλα απ’ το Καλαμάκι 
που ψάρευε αχινιούς με το καμάκι. 
Μα ξάφνου ένα γουρούνι 
της μπήκε στο ρουθούνι  
και πνίγηκε η κοπέλα απ’ το Καλαμάκι.

Φτιάχνοντας χαϊκού με αφορμή την γιορτή της μητέρας

Με αφορμή την γιορτή της μητέρας μπορούμε να "πειραματιστούμε" φτιάχοντας με τα παιδιά χαϊκού (τα γνωστά τρίστιχα με τις 17 συλλαβές). Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη δομή των χαικού θα βρείτε στους συνδέσμους που ακολουθούν.

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2368,9024/extras/activities/index08_09_metaselida/index08_09_metaselida.html

http://www.sigmatropic.gr/greek/haiku_def.htm

Οι υπόλοιπες αναρτήσεις του ιστολογίου για τη

Γιορτή της Μητέρας

βρίσκονται ΕΔΩ 
(με τετράστιχα ποιήματα, πίνακες ζωγραφικής, ακροστιχίδες, φύλλα εργασίας και επιπλέον χρήσιμες συνδέσεις)

Παραδείγματα χαϊκού για τη γιορτή της μητέρας (με τη δική μας καθοδήγηση και υποστήριξη τα παιδιά μπορούν να φτιάξουν σε ομάδες τα δικά τους).

Μπορείτε να βρείτε online διαδραστικά φύλλα εργασίας με χαϊκού για τη γιορτή της  μητέρας στον σύνδεσμο:
https://www.liveworksheets.com/c?a=c&l=pn&i=txzfsu&r=hx

Μανούλα γλυκιά,

η αγκαλιά σου φωλιά.

Σ'αγαπώ πολύ!

Μαμά μου εσύ,

φως στη ζωή μου λαμπρό,

Σε ευχαριστώ.

Γιορτάζεις, μαμά,

θέλω μόνο να σου πω,

πόσο σ'αγαπώ!

Ήλιος λαμπερός,

φωνή γεμάτη στοργή,

κοίτα: η μαμά.

Κι αν είμαι μικρό,

δυο λέξεις μόνο θα πω

άκου: σ'αγαπώ.

Ακολουθεί εποπτικό υλικό υποστηρικτικό για τα χαϊκού, που δίνονται ως παράδειγμα, με τις λέξεις χωρισμένες σε συλλαβές και ενδεικτικός πίνακας, όπου τα παιδιά μπορούν να γράφουν τις συλλαβές του κάθε στίχου (5 συλλαβές για τον πρώτο, 7 συλλαβές για τον δεύτερο και 5 συλλαβές για τον τρίτο).

Επίσης, μπορούμε να κόψουμε πάνω στις γραμμές τον πίνακα και να δημιουργήσουμε καρτέλες συλλαβών. Σε κάθε περίπτωση το εποπτικό υλικό μπορεί να βοηθήσει υποστηρικτικά: επομένως δίνοντας σχετικό υλικό με ολιγοσύλλαβες λέξεις, μπορούμε ενδεχομένως να οδηγήσουμε ευκολότερα τα παιδιά στη δημιουργία των δικών τους χαϊκού.

Ζωγραφίζοντας το τραγούδι του Μάη

Ακολουθεί ένα φύλλο εργασίας για τη διδακτική αξιοποίηση του τραγουδιού του Μάη, το οποίο μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε από τον σύνδεσμο:

https://voca.ro/nYoCLy05bLy

Οι 8 αναρτήσεις του ιστολογίου για τον Μάιο 

βρίσκονται στον σύνδεσμο:

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/search/label/%CE%9C%CE%91%CE%AA%CE%9F%CE%A3

Οι στίχοι του τραγουδιού έχουν ως εξής:

Στου ουράνιου τόξου το γιοφύρι

κάθεται ο ήλιος και γελάει.

Κάπου ετοιμάζεται γιορτή

κι η Άνοιξη μοσχοβολάει.

Βάζουν οι μέλισσες τη μουσική

 οι πεταλούδες τον χορό τους.

Λουλούδια στέλνουν τις μυρωδιές,

πέταλα ανοίγουν τις ομορφιές τους.

Φέρνουν κορδέλες τα πουλιά

κι όλα τυλίγονται γλυκά,

φτιάχνουν στεφάνι για τον Μάη

κι η Άνοιξη μοσχοβολάει.

Καλάθια λιάζονται

φρούτα γεμάτα,

φράουλες, μούσμουλα

και κερασάκια,

κερνάει ο Μάης παγωτό

γλυκό χυμό από λουλουδάκια.

Ζωγραφίζοντας το τραγούδι του Μάη

“Αν ήσουν…”: διδακτική αξιοποίηση ενός ποιήματος για τη γιορτή της μητέρας

Με αφορμή το εξαιρετικό ποίημα "Αν ήσουν" για τη γιορτή της μητέρας που μπορείτε να βρείτε στον σύνδεσμο:

http://blogs.sch.gr/1nipkerats/archives/370

προτείνεται ένα φύλλο εργασίας εικαστικής απόδοσης του ποιήματος και μια κατασκευή βιβλιαράκι σε σχήμα καρδούλας.

Οι υπόλοιπες αναρτήσεις του ιστολογίου για τη

Γιορτή της Μητέρας

βρίσκονται ΕΔΩ 
(με τετράστιχα ποιήματα, πίνακες ζωγραφικής, ακροστιχίδες, φύλλα εργασίας και επιπλέον χρήσιμες συνδέσεις)

Οι στίχοι του ποιήματος έχουν ως εξής:

Αν ήσουν, μανούλα, λουλούδι

τριαντάφυλλο θα ΄σουν τ΄Απρίλη

στα μαλλιά μου στολίδι ακριβό,

χαμογέλιο ανθισμένο στα χείλη.

Αν ήσουν , μανούλα τραγούδι,

της αγάπης θα ήσουν μπαλάντα,

στην καρδιά μου να δίνεις το χτύπο,

στη ζωή μου μελωδία για πάντα.

Αν ήσουν, μανούλα, αστέρι,

το λαμπρότερο θα ΄σουν στην πλάση,

στη χαραυγή μου ο αυγερινός,

κι αποσπερίτης σα σκοτεινιάσει.

Μα δεν είσαι, μανούλα, λουλούδι,

μήτε αστέρι, μήτε τραγούδι,

είσαι όμως για μένα η μία,

και αγάπη και φως και μελωδία.

Βρείτε 5 online δραστηριότητες διδακτικής αξιοποίησης του ποιήματος στον σύνδεσμο:
https://www.liveworksheets.com/c?a=c&l=ye&i=txcdzn&r=pe

Χελιδονοφωλιές: ένα ποίημα για τα χελιδόνια – εποπτικό υλικό και φύλλα εργασίας

Με αφορμή την εξαιρετική ανάρτηση της Σωτηρίας για τ χελιδόνια την οποία μπορείτε να βρείτε στον σύνδεσμο:

http://snipiagogio.blogspot.gr/2011/03/blog-post.html

προτείνεται ακολούθως αξιοποίηση του ποιήματος "Χελιδονοφωλιές".

Για τα ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ βρείτε ΕΔΩ

τις υπόλοιπες αναρτήσεις του ιστολογίου.
 

Αναλυτικό ευρετήριο με τις αναρτήσεις της Άνοιξης,

θα βρείτε ΕΔΩ.

Επίσης, στους δύο συνδέσμους που ακολουθούν μπορείτε να δείτε δύο βίντεο παραμυθιών με ήρωες χελιδόνια. Το ένα είναι στα αγγλικά "Το χελιδόνι και τα πουλιά" και το άλλο είναι το γνωστό παραμύθι του Oscar Wilde "Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας".

https://www.youtube.com/watch?v=PqjlXhPoTi0

https://www.youtube.com/watch?v=VmVSpd17BCI

Οι στίχοι του ποιήματος έχουν ως εξής:

 Μια φορά σε κάποια στέγη

δυο χαρούμενα πουλιά

δυο σπαθάτα χελιδόνια

πήγαν κι έχτισαν φωλιά.

Κι ένα χέρι, τέτοιο χέρι

που δεν πόνεσε σταλιά

πάει στη στέγη κάποια μέρα

και γκρεμίζει τη φωλιά.

Και τα δυο τα χελιδόνια

σαν γυρίσαν στη φωλιά

πια δε βρήκαν τα καημένα

τα μικρά τους τα παιδιά.

Στο κακό το σπίτι τώρα

που χαλάσαν τη φωλιά

δεν πηγαίνουν τα πουλάκια

δεν ακούς γλυκολαλιά.

ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

“Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη”: εικονόλεξο για το επίγραμμα του Διονύσιου Σολωμού

 Στην αναφορά μας στη συμβολή των Νησιών του Αιγαίου στην Επανάσταση του 1821, μπορούμε να μιλήσουμε για την καταστροφή των Ψαρών, επεξεργαζόμενοι το εικονόλεξο που δίνεται (με συνοδευτικές κάρτες) από το επίγραμμα του Διονύσιου Σολωμού.

Επιπλέον ποιήματα για την 25η Μαρτίου 
θα βρείτε ΕΔΩ.

ΣΤΩΝ ΨΑΡΩΝ ΤΗΝ ΟΛΟΜΑΥΡΗ ΡΑΧΗ

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη,
μελετά τα λαμπρά παλικάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί,
γινωμένο από λίγα χορτάρια
που'χαν μείνει στην έρημη γη.

ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/articles/156#ixzz2vqZ4W1HA

Ιδιαίτερα χρήσιμο βρήκα και το βίντεο που ακολουθεί 
(με πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες)
http://www.youtube.com/watch?v=Ixzoq4J2mto



)

Άλλες σχετικές συνδέσεις είναι οι εξής:

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2013/03/21.html
(εικονόλεξο για την "Ξανθούλα" του Διονύσιου Σολωμού)

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2013/03/21_19.html
(φύλλο εργασίας για τον Διονύσιο Σολωμό)

http://pythagoreionip.blogspot.gr/2014/03/blog-post.html
(αφιέρωμα στον Διονύσιο Σολωμό από την Μαρία)
http://pythagoreionip.blogspot.gr/2014/03/blog-post_11.html
(εξαιρετική επεξεργασία του Εθνικού μας Ύμνου από την Μαρία)

http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr/2014/03/25-1821_12.html
(σημαίες της ελληνικών νησιών για την επανάσταση του '21)

ΕΙΚΟΝΟΛΕΞΟ

"Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη"