28η Οκτωβρίου στο Νηπιαγωγείο: Αφιέρωμα σε δύο φωτογράφους της Κατοχής

Με αφορμή τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου 1940, μπορούμε να αφιερώσουμε λίγες ημέρες του προγράμματος, για να κάνουμε ένα μικρό αφιέρωμα σε δύο πολύ σημαντικούς φωτογράφους της Κατοχής: τον Κώστα Μπαλάφα και τον Δημήτρη Χαρισιάδη. Είναι αλήθεια ότι όταν μιλάμε για τους φωτογράφους εκείνης της θλιβερής εποχής, το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως στην εξαιρετική Βούλα Παπαϊωάννου. Επισημαίνω ότι ήθελα αρχικά να συμπεριλάβω στην ανάρτηση αυτή φωτογραφικό υλικό της μεγάλης μας φωτογράφου, αλλά διαπίστωσα ότι για το θέμα αυτό έχει κάνει μια εξαιρετική ανάρτηση η συνάδελφος Μαρίνα Ζαχαριά στην ιστοσελίδα της "Περί...Νηπιαγωγών", την οποία μπορείτε να επισκεφτείτε για να δείτε σχετικές φωτογραφίες.

Ακολούθως, παραθέτω φωτογραφικό υλικό του Κώστα Μπαλάφα, που δίνει την δυνατότητα να ξεκινήσει με τα παιδιά μια δημιουργική συζήτηση και να εκφραστούν συναισθήματα και εντυπώσεις, σκέψεις και απορίες. Εκτυπώνουμε τις φωτογραφίες ή τις παρουσιάζουμε στα παιδιά ως προβολή διαφανειών στον υπολογιστή και τα ενθαρρύνουμε να εκφράσουν τις σκέψεις και τα ερωτήματά τους σχετικά με όσα βλέπουν. Υποστηρίζουμε την σκέψη και την έκφραση των ιδεών τους με ανατροφοδοτικές ερωτήσεις, που να εστιάζουν στην παρατήρηση του φυσικού τοπίου (περιβάλλοντος), των εκφράσεων του προσώπου των "ηρώων" της κάθε φωτογραφίας αλλά και στα συναισθήματα που φαίνεται ότι έχει αποτυπώσει ο φωτογραφικός φακός.

Το υλικό που παρατίθεται μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί στα πλαίσια ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, όπου τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες αναλαμβάνουν να παρουσιάσουν κάποιες από τις φωτογραφίες, δίνοντας τίτλο στην κάθε μία ή ακόμα και δραματοποιώντας το "περιεχόμενό" τους, παρουσιάζοντας την δουλειά τους στην ολομέλεια.

Επιπλέον μπορούμε συνδυαστικά να μιλήσουμε για την δύναμη της φωτογραφίας και να την συγκρίνουμε την γελοιογραφία (βλ. σχετική ετικέτα "Γελοιογραφίες - 28η Οκτωβρίου"). Ποια είναι τα μηνύματα της μιας μορφής τέχνης και ποια της άλλης; Ποιες είναι οι διαφορές τους και ομοιότητες τους; Ποια προτιμούμε και γιατί;

Κώστας Μπαλάφας:

Ο φωτογράφος της Κατοχής

Πού κοιμάται ο μικρός της φωτογραφίας; Από πού το καταλαβαίνουμε; Γιατί άραγε να βρίσκεται στην πλάτη του γαϊδάρου; Πού να πηγαίνει; Πού να είναι οι δικοί του;

Τι κρατούν οι μικροί της φωτογραφίας; Γιατί; Τι κάνει ο μικρός στο βάθος της φωτογραφίας;

Τι να κοιτάζουν; Τι να θέλουν να πουν;

Πού να βρίσκονται οι μικροί της φωτογραφίας; Τι να κοιτάζουν;

Τι παρατηρούμε σχετικά με τα ρούχα τους; Να περιμένουν κάτι και τι;

Τι να κοιτάζει η κοπέλα της φωτογραφίας; Τι φοράει; Τι να σκέφτεται;

Τι έχει περασμένο από τον ώμο της;

Τι κοιτάζει η γυναίκα της φωτογραφίας; Τι να σκέφτεται; Γιατί μεταφέρει το μικρό παιδί στην πλάτη της; Πού να πηγαίνει; Τι να σκέφτεται ο μικρός; Πώς να αισθάνεται;

Παρατηρούμε κάτι διαφορετικό σε αυτήν την φωτογραφία; Τι; Τι να κοιτάζει ο άντρας και τι κρατάει; Μπορούμε να πούμε κάτι για τις καιρικές συνθήκες; Από πού το καταλαβαίνουμε;

Ποιες να είναι οι κοπέλες της φωτογραφίες και πού να πηγαίνουν;

Πώς να αισθάνονται; Τι φορούν;

Τι καιρό κάνει; Τι μπορώ να διακρίνω καθαρά στο πρώτο επίπεδο της φωτογραφίας;

Τι μπορώ να διακρίνω στο βάθος; Τι να κουβαλάει ο άνθρωπος της φωτογραφίας;

Να είναι άντρας ή γυναίκα;

Δημήτρης Χαρισιάδης:

Ο σπουδαίος φωτογράφος του '40

Τα παιδιά παρατηρούν συνδυαστικά το φωτογραφικό υλικό του Δημήτρη Χαρισιάδη και του Κώστα Μπαλάφα και κάνουν συγκρίσεις, εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές ως προς την θεματολογία και το συναίσθημα που εγείρει με τις φωτογραφίες ο κάθε φωτογράφος. Κανουμε σύγκριση και με το φωτογραφικό υλικό της Βούλας Παπαϊωάννου (από το nipiablog.blogspot) και εκφράζουμε προτιμήσεις, αιτιολογώντας τις απαντήσεις μας.

Τι κάνουν τα παιδιά; Το ξέρουμε αυτό το παιχνίδι; Τι φορούν;

Παρατηρούμε κάτι ιδιαίτερο σχετικά με το κούρεμά τους;

Τι κρατάει ο μικρός της φωτογραφία; Σε τι κατάσταση βρίσκεται το βιβλίο του; Γιατί;

Τι μπορεί να σκέφτεται; Σχολιάζουμε την έκφραση του προσώπου του.

Πού να βρίσκεται άραγε, στο σπίτι του ή κάπου αλλού;

Τι καιρό κάνει και πώς το καταλαβαίνω; Ποιοι είναι μέσα στο φορτηγό και πού να πηγαίνουν;

Πού να βρίσκονται τα πρόσωπα της φωτογραφίας; Τι να κοιτάζουν;

Τι καιρό να κάνει;

Πώς να αισθάνονται; Πού να πηγαίνουν;